1-12-2020 | HỘI HỌA

Nhiếp-Ảnh-Gia Nguyễn Mạnh Đan

  NGUYỄN CAO ĐÀM

     Nhiếp ảnh gia
    Nguyễn Mạnh Đan
     (1924 - 15.3.2019)

Sinh năm 1924 tại Hà Nội, Mạnh Đan là một trong số các nhiếp ảnh trẻ tuổi của Việt Nam. Anh ưa hoạt động, thích mạo hiểm và ham mê sáng tác đến độ say sưa, quên cả bản thân. Anh đã nhiều dịp đặt chân trên khắp lãnh thổ của đất nước với hai “người” bạn đường trung kiên: chiếc xe Vespa màu xám và chiếc máy Rolleiflex. Nếu anh phải leo núi, vượt rừng ban đêm, anh còn rủ “người” bạn đường thứ ba đi theo, đấy là một thanh sắt lớn. Mạnh Đan vừa đi săn hình, vừa muốn săn cả thú rừng.

Cầm máy rất sớm, anh cộng tác với một sở Thông Tin ngoại quốc đi lấy phóng sự. Lăn lộn ở mặt trận giặc, giữa lửa đạn tơi bời, anh đã mang một thương tích không sao phai nhòa, một viên đạn đã vô tình xuyên qua bắp vế anh. Những tài liệu phóng sự giá trị của anh đã in trên nhiều sách báo: Paris Match, Sud Est Asiatique, Guerre Morte, Indochine Profonde – Le Vietnam d'hier et d'aujourd'hui…

Năm 1957, anh đã mở một cuộc triển lãm cá nhân tại trụ sở Pháp Văn Đồng Minh Hội, Saigon. Anh đã trình bày trên 100 tác phẩm thâu lượm được trong lúc xê dịch vì nghề nghiệp. Nhờ đấy, chúng ta đã được dịp thưởng thức muôn vẻ đẹp của non sông cẩm tú qua những tác phẩm chụp phong cảnh của anh.

Càng rảnh rỗi, Mạnh Đan càng đi nhiều, chụp lắm, càng nhiều thì giờ vùi đầu vào công cuộc nghiên cứu kỹ thuật mới mẻ, càng dấn sâu mình vào trào lưu của nền nhiếp ảnh thế giới đang lên. Anh đã gửi tác phẩm tham dự trên một trăm cuộc triển lãm quốc tế, mở tại hầu hết các thủ đô văn hóa Âu Á Mỹ châu. Cho đến nay anh đã thâu lượm được nhiều kết quả:

Bằng khen ở Bresil

Bằng khen ở Canada

Huy chương bạc ở Montevideo (Uruguay) Nam Mỹ

Huy chương bạc ở Vienne

Trong nước, anh có mặt trong hầu hết các cuộc phô trương nghệ thuật nhiếp ảnh chung với các nhiếp ảnh gia tên tuổi.

Trong kỳ thi và triển lãm nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam 1959, do Văn Hóa Vụ tổ chức mới đây, anh đoạt giải nhất với tác phẩm “Đồi cát”.

*

Trẻ tuổi, Mạnh Đan có khóe nhìn rất táo bạo, mới mẻ, nhưng không kém bề sâu sắc. Anh thường dùng tương phản cho ý nghĩa nổi bật. Như trong “Cánh chim”, cả bầy chim đang vỗ cánh vội vàng, nhộn nhịp, thì một vài con đậu thản nhiên. “Quá khứ và tương lai” là một thành công rực rỡ. Đề tài đã khéo chọn, góc cạnh đã khéo lấy, mỗi chi tiết đều có chỗ đứng đúng, và giá trị, không hại cho toàn thể. Một già một trẻ, một cái lưng một cái mặt, một khoảng trời, thế mà đầy đủ để nói lên nhiều thế hệ trong thời gian và không gian vô tận. Những nếp nhăn sạm nắng của ông già từng trải tượng trưng cho quá trình tranh đấu của các thế hệ đã qua với thiên nhiên để tồn tại, đầy hiểm trở nhưng cũng nhiều liệt oanh, làm điểm tựa cho tương lai hứa hẹn. Em bé, tượng trưng cho tưong lai, có một nước da mơn mởn, đôi má tròn trĩnh, nụ cười hồn nhiên. Ở em toát ra một sức sống mãnh liệt.

Mạnh Đan thích kể chuyện đời và thời gian. Trong “Tìm sống”, bác dân chài lủi thủi đi kiếm ăn, giữa giòng sông khúc khuỷu. Ngoài mặt sông sáng loáng nhưng lạnh lẽo, bốn bề đều tối tăm. Ánh chiều rơi rớt trên con thuyền nằm im lìm xa xôi, đấy là gia tài của anh, đấy cũng là dụng cụ nối liền với anh khi nước sông dâng lên mênh mông. “Thời gian” đã mô tả bước tiến chậm chạp của kiếp người nhỏ bé, nhưng vô cùng kiên nhẫn, không ngừng tìm tòi khám phá.

Đôi khi Mạnh Đan tả cảnh, thì cảnh của anh rất thực. Trong “Bức tranh quê”, anh đã dùng ống kính để vẽ lên hết vẻ dịu hiền yên tĩnh, thơ mộng, giản dị của đồng quê miền Trung. Mấy lùm cây hiền lành rải rác, một túp nhà tranh, vài con gà thong dong kiếm mồi và xa xa, núi đồi trùng điệp, đắm mình trong sương mai.

Nhận định nhanh và sâu sắc, kỹ thuật đến nơi đến chốn, hăng hái, kiên nhẫn, những đức tính của Mạnh Đan cho phép chúng ta kỳ vọng ở bước tiến không ngừng của nhà nhiếp ảnh trẻ tuổi, làm rạng rỡ nền nhiếp ảnh trẻ trung của chúng ta ở trong nước cũng như ở ngoài nước.

Nguyễn Cao Đàm

Nguồn: ducvu96.wordpress.com

Tác Phẩm của Nhiếp ảnh gia Nguyễn Mạnh Đan:

Nguồn: 8khung.blogspot.com

*

(Trích TRẺ – Tập I, số 5, tháng 2.1960)

Đặc San Việt Ảnh được biết NAG Nguyễn Mạnh Đan hiện đang cư ngụ tại Sàigòn, VN và cụ đã cho xuất bản 2 cuốn sách ảnh “Hình Ảnh Scenic Beauty of Viet Nam” và “Quê Hương My Homeland Viet Nam” đã gói ghém tất cả những hình ảnh sự nghiệp của cụ qua 2 tác phẩm này.

Không những chỉ đóng góp và lưu lại những tác phẩm nhiếp ảnh nghệ thuật giá trị bởi chính cá nhân, sự phát triển về bộ môn nghệ thuật này vẫn được tiếp nối và phát huy một cách mạnh mẽ bởi những thế hệ tiếp nối trong gia đình NAG Nguyễn Mạnh Đan qua các con, cháu của ông như:

1. NAG Nguyễn Mạnh Sơn (VN), con là NAG Nguyễn Mạnh Lâm (cháu đích tôn) chiếm được 4 giải quốc tế.

2. NAG Nguyễn Mạnh Sinh (VN), NAG nổi tiếng có nhiều giải thưởng quốc tế, hiện là chủ tịch Hội Đồng Nhiếp Ảnh Nghệ Thuật Sàigòn, và đã từng là giám khảo của Hội Đồng Nhiếp Ảnh Trung Ương. Có con là Nguyễn Mạnh Nguyên cũng đã được nhiều giải thưởng quốc tế.

3. NAG Mạnh Ngọc, hiện đang sinh sống tại Đức, đã xuất bản cuốn sách ảnh “VIETNAM in Black & White” và cũng là một giám khảo chấm thi quốc tế tại Áo Quốc. Đã đoạt được rất nhiều giải thưởng quốc tế.

(Trích trong Vietnam in Black & White)

4. NAG Nguyễn Mạnh Vinh (hiện cư ngụ tại Orange, CA. Hoa Kỳ) có người con là Nguyễn Mạnh Bảo vừa được 17 tuổi đã được giải thưởng An Artistic Discovery do Dân Biểu Loretta Sanchez đại diện trao tặng.

Cùng Tác Giả:

- Nhiếp-Ảnh-Gia Nguyễn Mạnh Đan Nguyễn Cao Đàm Nhận định

- Một Thời Nhiếp Ảnh Nghệ Thuật Nguyễn Cao Đàm Nhận định