|
Mùa Xuân đang về trên miền Tây Bắc, dịu dàng và lặng lẽ với những nụ trà mi lớn bằng đầu ngón tay, nổi lên giữa những chiếc lá xanh mướt óng ả như được bôi mỡ, với những nụ đào, nụ mộc qua nẩy ra từ những thân cây trụi lá, bất ngờ và đột ngột với những bụi crocus, daffodil, iris, tulip chồi lên từ mặt đất và nhất là với những ngày nắng hanh vàng ấm áp rộn ràng.
Và tôi đón Tết Nguyên Đán trong sự chuyển mình kỳ diệu, tươi vui và tràn trề sức sống của đất trời chung quanh. Nói đón Tết cho ra vẻ chứ tôi chỉ có mấy cái bánh chưng, bánh tét đặt làm từ Dallas, ngoài ra chẳng còn gì nữa ngoài hai cây giò thủ, nồi thịt kho nước dừa, thẩu dưa giá. Mấy thứ này tôi chỉ làm trong vòng nửa ngày là xong, chẳng sửa soạn lu bù lỉnh kỉnh kéo dài cả tháng trường như những cái Tết xa xưa của U tôi.
Bắt đầu từ đầu tháng Chạp, U tôi đã gọi người đến quét vôi nhà. Đồng thời nhắc Ba tôi chịu khó mang mấy giò lan Ngọc Điểm, Ý Thảo, Bầu Rượu, Hạc Đỉnh đã bắt đầu đơm nụ ra chỗ có nhiều ánh sáng để mấy cây này được nắng cho kịp nở hoa vào ngày Tết. Việc này cần lắm vì nếu không o bế săn sóc như vậy , có những năm những cây này chờ đến rằm tháng Giêng mới chịu nở. Mấy chị em tôi thì U tôi giao cho cắt tỉa củ cải, cà rốt, đu đủ xanh, sau đó trải ra cái mẹt lới, phơi vài nắng cho héo để U làm dưa món.
Làm xong dưa món rồi đến làm mứt, mứt gừng, mứt dừa, mứt khoai , mứt bí được làm trước. Rồi đến mứt dẻo, mứt me ,mứt chùm ruột, mứt mãng cầu xiêm. Vất vả nhất là mứt me , vì phải lột vỏ, rồi phải xâm từng quả một. Màn lột vỏ me không dễ chơi, phải chọn những quả me còn xanh, dày cơm và thẳng, cần nhất là phải còn cái cuống. Phải khéo lách mũi dao theo đường trôn ốc, cẩn thận giữ được cái cuống và những đường xơ bọc chung quanh quả me. Có lần tôi vô ý bị vỏ me cứng đâm vào dưới móng tay, vừa đau vừa xót vì cứ phải đụng tay vào nước muối. Quả me nào lúc lột vỏ bị hỏng, gẫy thì U để riêng ra để làm món me ngâm nước đường có pha cam thảo. Món này hấp dẫn lắm, dòn và vừa chua vừa ngọt. Me ngâm kiểu này chỉ trong vòng ba ngày là ăn được nhưng U không cho đứa nào đụng tới, đến tết mới được ăn. Cái gì cũng phải chờ đến Tết nên chúng tôi nô nức ngày nào cũng nhìn lịch.
Tôi nghĩ ngày 30 Tết là ngày bận rộn nhất và cũng là ngày vui nhất trong mấy ngày Tết. Bánh chưng đã được vớt ra từ sáng sớm, rồi tất cả mọi người bận rộn cả ngày hôm đó, lau chùi, quét dọn từ trong nhà cho ra đến ngõ, từ vườn trước đến vườn sau. Buổi chiều, sau khi túi bụi lo sửa soạn bữa cơm cúng đón Ông Bà, cúng xong đâu đấy cả nhà quây quần quanh mâm cơm, không thiếu ai vì có cả anh Tâm và anh Thành là anh cả và anh hai của chúng tôi về phép. Món bóng xào thập cẩm và món măng khô hầm vịt khi nào cũng phải có mặt trong bữa cơm cúng này. Chị Vân thì khi có món măng hầm vịt thì thế nào cũng dành cái cổ và đầu vịt để gặm. Người đẹp yêu kiều, làm cho bao nhiêu chàng phải làm thơ, thư tình thì bay đến nhà như bướm xuân mà lại ăn uống phàm phu tục tử như vậy. Trong khi ngồi ăn cơm thì U tôi nhắc là ăn xong quét dọn nhà cửa thật sạch lần cuối cùng, sáng mai mồng một Tết không ai được động đến cái chổi, làm ăn đi đứng phải cẩn thận tránh làm vỡ ly vỡ chén, mặt mày phải vui vẻ, có bực tức gì thì cũng phải “Chín Bỏ Làm Mười” thì suốt năm gia đình mới làm ăn phát đạt, vui vẻ thuận hoà.
Năm nào U tôi đi chợ cuối năm cũng nhớ mua mấy bó ngò già, U tôi gọi là rau mùi, có cả rễ, lá và hột để nấu nước cho U tôi và mấy cô con gái gội đầu chiều ba mươi Tết. Sau khi ăn cơm, chúng tôi xúm lại dọn dẹp, rửa chén bát, lau chùi bếp núc từ trong ra ngoài sạch như lau như ly. Trên bếp chỉ còn cái nồi thật to để nấu nước gội đầu, tỏa mùi thơm nhẹ của lá ngò, lá chanh, lá ổi, lá xả. Chị Thảo vì ốm yếu và Dung thì còn bé không phải làm việc nhiều thì U tôi bắt đi tắm trước. Chị Vân thì lo phụ U tôi bày mâm bánh mứt, trái cây ở ngoài sân để cúng giao thừa, tôi thì lo ủi quần áo cho cả nhà để diện năm mới, xong rồi còn lo xách nước dưới giếng lên đổ đầy vào những cái lu cái chậu để lấy hên, U bảo làm như thế tiền bạc năm tới sẽ tràn trề như nước.
Tắm rửa xong thì cũng đã 9 giờ tối, còn phải chờ mấy tiếng đồng hồ nữa để cúng giao thừa nên lúc này U tôi thong thả đi từ nhà trên xuống dưới bếp xem còn chỗ nào cần lau chùi không. Nhìn cái bếp sạch sẽ, nồi xoong được đánh bóng và treo, xếp ngay ngắn, chén đĩa được xếp gọn gàng ai cũng thấy thích mặc dù trước đó phải làm việc bở cả hơi tai. Cái cảnh tượng bếp núc được dọn sạch, mọi thứ được xắp đặt đâu vào đấy này để đón năm mới tôi nghĩ ở gia đình nào cũng có. Ngay trong truyện Đỉnh Gió Hú (Wuthering Heights) của Emily Bronte, cả cuốn truyện toàn là những cảnh cay nghiệt, hận thù nhưng cũng có một cảnh thanh nhàn, bình yên, êm ả là cảnh bà quản gia ngồi ngắm, thưởng thức công trình quét tước, lau chùi, đánh bóng nồi niêu, ly tách của mình một cách thích thú vào ngày cuối năm.
Bàn thờ Phật và bàn thờ ông bà rực rỡ đầy màu sắc của mâm ngũ quả, gọi là ngũ quả chứ tôi đếm được trên mười loại trái cây. Có nải chuối Xiêm da xanh biếc, trái thơm vàng xoài vàng, dừa xanh, cam ta màu ngọc biếc, cam tây màu vàng, quýt màu cam còn nguyên cuống lá xanh. Táo Tây và nho Tây quá đắt nên chỉ có mỗi thứ một tí cho có hương có hoa, ngoài những thứ kể trên U tôi thế nào cũng tìm mua cho được quả Phật thủ để bày bàn thờ cho thơm.
Hiên trước thì có hai chậu mai vàng và hai chậu cúc đại đoá, hai giò lan Ngọc Điểm treo xa chậu mai vì sợ mùi thơm của hoa mai làm giảm mất hương lan. Sân sau có mấy giò lan nở treo trên cành ổi, cành chùm ruột, dưới đất thì có lan Hạc Đỉnh và Lan Bầu rượu được bày trên sân gạch sạch sẽ tinh tươm.
Sáng mồng một tết chúng tôi thức dậy sớm để lo vo gạo, đãi đỗ xanh để u tôi nấu xôi chè bày bàn thờ. Trong phòng khách ấm cúng tràn ngập mùi thơm của trầm, của nhang. Chúng tôi xúm lại mừng tuổi Ba U tôi và được lì xì phong bao, tôi thích nhất là giây phút này, mở bao ra đếm những tờ bạc mới tinh còn thơm mùi giấy.
Sau khi cúng, Ba U tôi đi chùa. Anh Tâm và anh Thành đi chơi với bạn gái. Chị Vân có anh Trác hẹn đến chơi nên ở nhà trông nhà và trông ba đứa chúng tôi. Ba chúng tôi Thảo, Hảo, Dung vì anh Trác có hứa là hôm nay sẽ đến lì xì nên cũng không có đứa nào muốn đi theo Ba U, ở nhà chờ.