3-6-2025 | TRUYỆN

Trận Phước Quả

  NGUYỄN NGỌC THẠCH

Núi Bà Rá, nhìn từ Dinh Tỉnh trưởng Phước Long

1.

Sau hai năm rèn luyện ở quân trường Đa Lạt, tôi ra trường vào cuối năm 1965, vào lúc cuộc chiến tranh Việt Nam đang leo thang. Tôi chọn đơn vị là Sư đoàn 5 Bộ Binh vì thích gần Sài Gòn. Theo thông lệ để hoàn tất chương trình huấn luyện của người sĩ quan hiện dịch, sau khi mãn khóa ở Đa Lạt chúng tôi còn phải qua thêm một khóa huấn luyện "Rừng Núi Sình Lầy" 42 ngày tại trường Biệt Động Quân Dục Mỹ, Nha Trang. Nhưng sau khi học được có 15 ngày ở trường BĐQ/Dục Mỹ thì một vị sĩ quan đại diện của Sư đoàn 5 là Đại úy Thường ra tận Dục Mỹ để nhận lảnh 40 người đã chọn Sư đoàn 5 về trước. Chiếc hải vận hạm HQ402 đưa chúng tôi về Sài Gòn. Khi ghé bến Bạch Đằng thì có xe GMC chờ sẵn đưa thẳng chúng tôi lên Phú Lợi Bình Duong, nơi đặt Bộ Tư Lệnh của Sư đoàn 5 Bộ Binh. Sau đó chúng tôi được phân phối thẳng ra các đơn vị mà không cho chúng tôi hưởng ngày phép mãn khóa nào. Toán tôi gồm có bốn đứa: Lưu Văn Bính, Nguyễn Minh Cơ, Lê Ngọc Ấn và tôi được trực thăng đưa thẳng lên Chơn Thành trình diện BCH/ Tiểu đoàn 3/ Trung đoàn 9/ Sư đoàn 5 Bộ Binh, lúc đó Đại úy Trần Văn Mẫn là Tiểu đoàn trưởng. Ngay đêm hôm sau, Đại đội 11 do Đại úy Nguyễn Minh Quân khóa 17 Đà Lạt làm Đại đội trưởng bị VC tấn công ở ấp Tân Khai nằm cạnh quốc lộ 13 cách An Lộc 12 cây số về hướng Nam và cách Chơn Thành 20 cây số về hướng Bắc. Trong trận này Chuẩn úy Sơn Trung đội trưởng đã bị hy sinh. Ngay ngày hôm sau tôi và Ấn được đưa về đại đội này để nhận lãnh chức vụ đầu tiên làm Trung đội trưởng. Đại đội 11 hiện đang tăng phái cho Tiểu khu Bình Long, đóng cạnh sân bay An Lộc, Bình Long, gần phía cổng Quản Lợi. Còn Tiểu đoàn 3/9 (-) thì đóng ở quận Chơn Thành nằm bên cạnh quốc lộ 13 cách thị xã An Lộc 30 cây số về hướng Nam.

Sư đoàn 5 Bộ Binh chịu trách nhiệm trong khu 32 Chiến Thuật phía Bắc Sài Gòn, bao gồm ba tỉnh Bình Dương, Bình Long và Phuớc Long. Riêng Trung đoàn 9 chịu trách nhiệm trong vùng biên giới Việt-Miên, chạy dài qua hai tỉnh Bình Long và Phước Long. Đây là một vùng rừng xanh đất đỏ với những đồn điền cao su bạt ngàn chạy dài từ Dầu Tiếng, Thủ Dầu Một lên đến Hớn Quản, Lộc Ninh, qua Bố Đức, Đồng Xoài, Bà Rá.

Sau khi ra đơn vị đuợc một tuần thì có tin người bạn cùng khóa là Đỗ Bá đã hy sinh ở Phú Hòa Đông Bình Dương. Đây là người hy sinh đầu tiên của khóa 20 Võ Bị Đà Lạt chúng tôi. Sau khi làm Trung đội trưởng được ba tháng, tôi lên làm Đại đội trưởng Đại đội 11 thay thế Đại úy Quân về làm Tiểu đoàn phó. Đến đầu năm 1967 thì Tiểu đoàn được lệnh hành quân lên vùng Phuớc Long, lúc đó tôi là Trưởng ban 3 Tiểu đoàn, thay thế Nguyễn Duy Liêm khóa 16 Đà Lạt có lệnh thuyên chuyển đi đơn vị khác. Tiểu đoàn đuợc vận chuyển bằng phi cơ từ Chơn Thành lên Phước Long. Sau đó Tiểu đoàn được lệnh di chuyển lên vùng hành quân. Nhiệm vụ của Tiểu đoàn là mở các cuộc hành quân truy lùng tiêu diệt địch trong vùng biên giới Việt Miên, gần mật khu Bù Gia Mập để tiến hành công tác bình định xây dựng nông thôn qua các xã Phước Sơn, Phước Quả, Phước Lộc và Hiếu Phong, nằm trên liên tỉnh lộ từ Phước Bình qua Quảng Đức, đường lên Ban Mê Thuột và để hoàn thành nhiệm vụ nói trên, Tiểu đoàn được bố trí nhu sau: BCH/TĐ + Đại đội Chỉ huy + 1 Đại đội Tác chiến đóng tại đồn Phước Quả, 1 Đại đội Tác chiến đóng tại đồn Phước Lộc, cách đồn Phước Quả 3 cây số, và 1 Đại đội Tác chiến hoạt động lưu động qua các xã trong vùng trách nhiệm.

Sau thời gian 6 tháng, Tiểu đoàn đã hoàn thành công tác bình định xây dựng một cách thật là tốt đẹp. Ngăn chặn sự xâm nhập của VC từ vùng biên giới Việt Miên, chận đứng bàn tay khủng bố phá hoại của VC, mà đêm đêm thường về thu thuế cướp đoạt lương thực tài sản của dân lành, yễm trợ hữu hiệu cho đoàn cán bộ Xây đựng Nông thôn trong công tác Bình định và Xây dựng. Dân chúng ở các vùng xa xôi được đưa về, xây dựng nhà cửa, trường học chợ búa, chùa chiền, nhà thờ, đem lại cuộc sống thanh bình thịnh vượng cho đồng bào. Công việc làm ăn sản xuất đang được phát triển, sản phẩm của vùng đất này là cà phê, tiêu, cao su và rất nhiều vườn mít, mít nghệ đặc biệt của Phước Quả rất thơm ngon. Dân ở đây đa số là người công giáo di cư từ miền Bắc vào năm 1954. Ở xa hơn trong rừng sâu là dân Thượng, người Thượng họ rất thật thà chất phát thường mang ra chợ bán những sản phẩm như gà, heo, thú rừng, măng le hay các vật dụng đan bằng mây tre v.v...

2.

Trong thời gian đó, vào khoảng tháng 9 năm 1967, chúng tôi đã chứng kiến một cảnh tàn sát vô cùng dã man của VC khi họ tấn công vào làng Dakson, một làng của người Thượng, ở phía Đông Bắc thị xã Phước Long và cách mật khu Bù Gia Mập chừng 10 cây số. Trước khi rút đi, Cộng quân đã đốt sạch giết sạch tất cả dân chúng trong làng. Nhìn những thân người bị cháy đen mà đa số là đàn bà con nít nằm chết cong queo trong đống than hồng còn đang bốc khói, chúng tôi không khỏi bùi ngùi liên tưởng đến bọn giặc Tàu phương Bắc đã từng đối xử với dân tộc Việt Nam ta trong thời kỳ Bắc Thuộc: "nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn, vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ". Trong trận này VC cũng đã phục kích bắn chết Trung úy Khương, Trưởng ty Cảnh sát Phước Long, trên đường đi cứu viện, chiếc xe Jeep đã bị VC bắn B40 bốc cháy trước khi Tiểu đoàn của chúng tôi đến nơi.

Đến ngày 26 tháng 10 năm 1967 thì VC mở cuộc tấn công đại quy mô vào đồn Phuớc Quả. Vào khoảng 11 giờ đêm tôi nghe một loạt súng bắn báo động, lập tức tôi nhảy xuống hầm Trung tâm Hành Quân để liên lạc với các toán tiền đồn phục kích bên ngoài. Phản ứng của tôi thường rất là nhanh, chỗ tôi nằm trong căn nhà tranh sát cạnh hầm nên tôi phóng nhanh vô hầm. Vừa ngay lúc đó VC bắt đầu pháo kích dử dội, pháo như mưa đều khắp mọi nơi trong đồn. Ngay chỗ tôi nằm, ở phía đầu nằm tôi có treo một tấm poncho để che mưa che nắng, sau này nhìn lại tấm poncho rách nát, không còn một chỗ nào lớn hơn bàn tay. Trung úy Nhơn, Tiểu đoàn phó, có nuôi một con két nhỏ xíu cũng bị đứt đầu, nếu như tôi chỉ chậm chân chừng vài giây đồng hồ thì chắc đã nát thây.

Những người chạy xuống hầm sau tôi đa số đều bị thương, trong số đó có Trung sĩ Võ Đà ban 5 Tiểu đoàn bị thương rất nặng. Bị đứt mạch máu ở cỗ, quỵ ngay dưới chân tôi, máu phún ra có vòi. Y tá đến băng nhưng không cứu kịp vì máu ra quá nhiều, ngồi chết dưới chân tôi. Số người bị thương nằm la liệt trong hầm, trong toán cố vấn Mỹ cũng có người bị thương nặng nằm ở một gốc hầm.

Trong lúc đó thì các Đại đội trưởng báo cáo tình hình ở các phòng tuyến đang bị tấn công với một hỏa lực rất là mãnh liệt. Tôi gọi báo về Tiểu khu để xin pháo binh yểm trợ, nhưng tình hình ở BCH/Tiểu khu lúc đó cũng đang lúng túng vì đang bị pháo kích. Bởi vì khi địch mở một cuộc tấn công lớn, thường thì nó pháo kích khắp nơi để cho ta không biết đâu là điểm, đâu là diện, chỗ nào là mục tiêu chính, chỗ nào là mục tiêu phụ. Và vì tôi nắm vững tình hình ở đây, nên tôi quyết chắc là nó đánh điểm chính là ở đây, đồn Phước Quả. Tôi báo cho Tiểu khu biết rõ tình hình đang nghiêm trọng để tập trung yểm trợ về đây và đồng thời báo về Bộ chỉ huy Trung đoàn 9 ở Chơn Thành biết để theo dỏi.

3.

Có một sự việc đáng nhớ là trước đó chừng một tháng có một lao công đào binh bỏ trốn, LCĐB là những quân nhân đào ngủ bị phạt đưa ra chiến trường đề làm lao dịch, cho nên Thiếu tá Tôn Văn Lượng, Tiểu đoàn trưởng, liền cho thay đổi ngay kế hoạch phòng thủ. Lúc trước súng đại liên đặt ở các pháo đài góc, sau thay đổi lại đặt vào giữa các cạnh tuyến. Vì vậy khi VC mở các đợt tấn công biển người vào giữa các cạnh tuyến, liền bị hỏa lực hùng hậu của các khẩu đại liên của ta chận đứng. Một điều đáng nói là vào năm 1967, quân đội ta vẫn còn dùng súng Garant, Carbine, Thompson, Trung liên đầu bạc từ thời Đệ Nhị Thế Chiến. Trong khi đó thì phía VC đã có súng AK47, B40, B41, thượng liên nồi, súng phun lửa rất là tối tân.

Quân ta chống trả quyết liệt nhưng vì hỏa lực của địch quá mạnh nên độ nửa giờ sau thì một pháo đài góc đã bị tràn ngập. Không chần chờ Thiếu tá Lượng liền quyết định tung ra Trung đội Quân báo để tái chiếm lại pháo đài góc đó. Trung đội Quân báo là một lực lượng để bảo vệ Bộ chỉ huy và là lực lượng trừ bị duy nhất của Tiểu đoàn, chỉ được sử dụng trong tình thế thật lâm nguy.

Sau khi Quân báo đi rồi thì thành phần còn lại trong hầm Trung tâm Hành quân lo bố trí phòng thủ lại cho kỹ, những thùng lựu đạn cho mở nắp sẵn sàng để sử dụng khi địch tới gần và tôi cũng đã gọi pháo binh để chuẩn bị sẵn các loại đạn đầu nổ cao. Nếu trong trường hợp bị địch tràn ngập thì sẽ xin pháo binh bắn đạn nổ cao trên đầu, tiêu diệt địch ở bên ngoài, còn bên ta tất cả ở trong hầm sẽ vô hại. Tuy nhiên đây là một quyết định cuối cùng khi đã lâm vào tình thế tuyệt vọng.

Chừng 15 phút sau Trung đội Quân báo báo cáo là đã chiếm lại được pháo đài góc, chận đứng sự xâm nhập của địch, giữ vững được phòng tuyến. Chúng tôi rất mừng, nhưng với áp lực địch quá mạnh tôi sợ các đợt xung phong kế tiếp sẽ dữ dội hơn nên tôi nói với Cố vấn Mỹ xin phi cơ chiến đấu phản lực lên yểm trợ. Cố vấn Mỹ đi theo Tiểu đoàn thường là họ lo giúp đở xin phương tiện tản thương hay yểm trợ hỏa lực. Họ gọi rất là nhanh qua hệ thống liên lạc tối tân và trực tiếp bên phía Mỹ.

Một lúc sau Đại úy Cố vấn cho biết là máy bay đã cất cánh và yêu cầu ngưng tác хạ các loại súng vòng cầu để máy bay vào vùng. Tôi gọi ngưng các loại súng cối và pháo binh và cho đốt mũi tên lửa lên để cho máy bay thấy. Mũi tên lửa là một tấm ván lớn cắt theo hình mũi tên, trên đó có gắn các lon sửa bò trong nhét vải bố tẩm dầu cặn và quay trên một trục. Khi đốt lửa lên và quay mũi tên chỉ về hướng địch đang tấn công, thì máy bay sẽ thấy rõ vị trí của địch mà đánh. Tôi xin dội bom theo hướng mũi tên xa 500 thước. Sau khi dội trái bom đầu tiên, Đại đội trưởng ở ngoài tuyến báo cáo cho biết là xa quá vì địch quân đang bám sát hàng rào rồi, phải đánh gần lại. Tôi liền yêu cầu gần lại 200 thước và các quả bom sau đã đánh trúng mục tiêu. Sáng ra thấy các bộ phận con người bay văng tung toé lên nóc nhà trông rất là ghê rợn. VC tiếp tục mở thêm nhiều đợt tấn công nữa nhưng không thành công, nên đành phải chịu rút lui trước khi trời rạng sáng.

Chiếc máy bay trực thăng tản thương đã đáp xuống khi trời còn chưa sáng hẳn. Chúng tôi vô cùng biết ơn và cảm phục những người phi công chiến đấu cũng như phi cơ trực thăng tản thương đã can đảm băng mình trong lửa đạn, trong đêm tối cực kỳ nguy hiểm để cứu nguy cho quân bạn. Một điều rất khó khăn và nguy hiểm cho không quân yểm trợ là vị trí đồn Phuớc Quả nằm gần chân núi Bà Rá. Sáng ra thu dọn chiến trường địch quân chết quá nhiều khoảng trên 200 xác trong và ngoài hàng rào đầy mìn bẩy và tịch thu được một số rất lớn vũ khí tối tân đủ mọi loại như K54, AK47, CKC, B40, thượng liên nồi và đặc biệt là hai cây súng phun lửa với hai bình hơi trông rất là lạ. Có một lính Quân Báo chui ra hàng rào để lấy chiến lợi phẩm bị mìn nổ cụt chân. Và vì không thể nào lấy hết xác để chôn cất được, cho nên sau cùng phải dùng dầu tưới lên để thiêu đốt tất cả.

4.

Sau chiến thắng to lớn này tưởng đâu là sẽ được yên ổn trong một thời gian dài nhưng không ngờ chỉ vài ngày sau là chúng liền mở ngay một trận kế tiếp để phục thù. Đại đội 9 đang hoạt động lưu động bên ngoài, giữ nhiệm vụ an ninh lộ trình từ Phước Quả ra Phước Bình. Thì vào lúc 12 giờ trưa bị VC dùng vận động chiến mở một cuộc tấn công chớp nhoáng tràn ngập Đại đội 9. Tôi nghe tiếng thều thào trong máy của Linh ĐĐT/ĐĐ 9 cho biết là VC đông lắm yêu cầu cho bắn ngay trên đầu, rồi im bặt.

Chúng tôi tức tốc sử dụng hỏa lực súng cối 81 ly để yểm trợ và điều động một lực lượng ra tiếp cứu, nhưng vì lực lượng địch quá mạnh. Sau đó Khu 32 Chiến thuật liền cho tăng viện Tiểu đoàn 31 BĐQ do Đại úy Trắng chỉ huy, đỗ quân từ Nhà thờ Phước Sơn đi xuống. Khi đến cua Phước Quả thì bị chạm địch rất mạnh, chiếc commando car bị bắn cháy, TĐ 31/BĐQ bị áp đão vì địch quân quá đông vì chiến trường do họ sắp đặt. Vì vậy sau cùng TĐ 31/BĐQ phải rút vô chân núi Bà Rá khi trời tối và tìm đường về đến đồn Phước Quả. Qua ngày hôm sau được tăng viện thêm Tiểu đoàn 36 BĐQ mới giải tỏa xong. Khi ra thu dọn chiến trường, Trung úy Lê Sĩ Linh ĐĐT/ĐĐ9 đã hy sinh bên hố chiến đấu kiến bu đầy người và bên cạnh đó còn có mâm cơm với 3 quả trứng luột còn nguyên chưa kịp ăn.

Lê Sĩ Linh, khóa 20 Đà Lạt là một chiến sĩ can trường đã từng tham dự trận chiến giải tỏa Chi khu Lộc Ninh. Ngoài ra còn có 2 sĩ quan Trung đội trưởng đã anh dũng hy sinh đó là Thiếu úy Sến, khóa 21 Đà Lạt và một Chuẩn úy mà tôi quên tên, là cháu ruột của Đại tá Sáng - Tư lệnh phó Sư đoàn 5 Bộ binh lúc đó. Rồi tiếp theo sau đó không lâu, VC lại mở một cuộc tấn công kế tiếp vào tiền đồn Phước Lộc do Đại đội 10 trấn giữ, do Trung úy Trần Hửu Tâm khóa 21 Đà Lạt làm Đại đội Trưởng. Tâm vừa mới được thăng cấp đặc cách ngoài mặt trận. Trước kia Tâm học khóa Biên Tập Viên Cảnh sát, đã tốt nghiệp và đã đi tu nghiệp bên Mã Lai. Nhưng sau đó Tâm lại đổi ý không thích ngành Cảnh sát mà tình nguyện vào trường Võ Bị Quốc Gia.

Đồn Phước Lộc nằm trên ngọn đồi bên cạnh liên tỉnh lộ Phước Bình - Quảng Đức, cách đồn Phước Quả 3 cây số về hướng Đông. Trong đêm đó VC kéo đại lực lượng tới tấn công. Tâm cho biết là địch rất đông, hỏa lực địch rất mạnh, cho nên tôi đã gọi xin pháo binh yểm trợ ngay. Sau đó vì địch mở nhiều đợt xung phong quá dữ dội cho nên tôi phải nhờ cố vấn Mỹ gọi chiến đấu cơ lên yểm trợ gấp. Nhờ vào sự yểm trợ vô cùng hữu hiệu của các phi tuần phản lực mà đã chận đứng được các đợt xung phong biển người của địch. Và vì theo lời Tâm yêu cầu cho yểm trợ thật sát cạnh, cho nên có một quả bom rớt quá gần, gây cho bên ta một số bị thương. Trong số đó tôi nhớ có Thượng sĩ Hồ Hến Lòng, là một Trung đội trưởng người Nùng rất dày dạn chiến trường, đã bị thương nặng và sau này phải bị giải ngũ.

Đại đội 10 đã chống trả vô cùng anh dũng, giữ vững phòng tuyến cho đến sáng buộc địch quân phải chịu rút lui để lại trên 100 xác chết và la liệt súng đạn đủ mọi loại. Sau đó phải dùng xe ủi đất mới thu dọn sạch hết được. Đây là những chiến thắng to lớn của Quân đoàn III vào lúc đó, và đã có một bản nhạc để ca ngợi 72 tay súng oai hùng giữ đồn Phước Lộc, cũng như bài ca Phước Quả và trước đó là bài ca chiến thắng Lộc Ninh.

Nguyễn Ngọc Thạch

Khóa 20 Trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam

Tác giả gởi

Cùng Tác Giả:

- Trận Phước Quả Nguyễn Ngọc Thạch Hồi ký

- Con Đường Bi Đát - III Nguyễn Ngọc Thạch Tham luận

- Con Đường Bi Đát - II Nguyễn Ngọc Thạch Tham luận

- Con Đường Bi Đát - I Nguyễn Ngọc Thạch Tham luận

- Đường Tìm Tự Do - IV: Vượt Biên Và Vượt Biển Nguyễn Ngọc Thạch Hồi ký

- Đường Tìm Tự Do - III: Trốn Trại Nguyễn Ngọc Thạch Hồi ký

- Đường tìm tự do - II: Tù Cải Tạo Nguyễn Ngọc Thạch Hồi ký

- Đường Tìm Tự Do - I: Những Ngày Cuối Cùng Của Trường Bộ Binh Nguyễn Ngọc Thạch Hồi ký