15-8-2025 | VĂN HỌC

Hoa Mimosa (Seattle, xanh mãi ngàn năm)

  QUANG GIÀ CƠ

Quang Già Cơ

    Nhà văn Quang Già Cơ

Già Cơ Nguyễn Đức Quang, trùng tên với Nguyễn Đức Quang Du Ca, cùng học khóa I trường Đại Học Chính Trị Kinh Doanh, Đà Lạt. Hai người là bạn thân. Khi Quang Du Ca mất, Quang Già Cơ đã đảm nhiệm biên soạn quyển Việt Nam quê hương ngạo nghễ – Tưởng niệm người du ca muôn thuở trên 400 trang với các bài viết của thân hữu. Ngoài ra ông còn biên soạn thêm cuốn Đà Lạt trong niềm nhớ, viết về kỷ niệm về ngôi trường Chính Trị Kinh Doanh với các bạn học.

Quang Già Cơ viết khá nhiều, về một quê hương xa xưa, về những ngôi trường cũ, về những người bạn và những câu chuyện trên miền đất mới... được truyền tải trên nhiều trang mạng. Tới nay ông đã ấn hành được 14 tác phẩm gồm các tuyển tập truyện ngắn, đặc biệt là cuốn tiểu thuyết Mưa xứ Huế được nhiều độc giả yêu thích.

Tác phẩm đã xuất bản: Seattle Việt Nam đâu có xa (1997), Mưa xứ Huế (1999), Trọc sĩ toàn tập (2004), Công chúa nhỏ (2010), Bóng dáng Phật về (2012), Hà Nội quê hương trong trí nhớ (2014), Quê ngoại (2016), Thánh Nguyễn Du (2018), Vô tổ quốc (2019), Mùa Xuân năm 2020 (2020), Tôi đi Trại Hướng Đạo (2021), Phạm Duy tinh thần hỷ xả (2022), Những mảnh đời không may mắn (2023), Quê hương tôi (2024).

*

Mimosa bên nhà thờ Con Gà, Đà Lạt

(Ảnh: Hà Hữu Nết)

Mùa xuân khi hoa đào bắt đầu nở, vợ tôi thường hỏi tôi: “Hoa đào Đà Lạt có đẹp bằng hoa đào ở đây không? Màu hồng của hoa đào Đà Lạt có giống mầu hồng hoa đào ở đây không?” Vợ tôi cố tìm trong ký ức xem màu hồng của hoa đào Đà Lạt như thế nào, nhưng cô nàng không thể nào nhớ được. Nên mỗi khi mùa xuân về, nàng nhìn những cánh hoa đào đầu tiên nở, nàng lại hỏi tôi: “Hoa đào Đà Lạt có đẹp bằng hoa đào ở đây không?”. Câu trả lời của tôi vẫn thường là: “Hoa đào ở đây thiếu nắng nên không đẹp bằng hoa đào Đà Lạt. Nắng xuân ở đây hiếm hoi và đầy những hơi lạnh của mùa đông nên hoa đào ở đây không tươi, không thắm. Nắng xuân Đà Lạt là nắng ấm miền nhiệt đới được trộn với hơi sương của miền cao nguyên nên nắng xuân Đà Lạt dịu dàng đủ làm cho hoa đào Đà Lạt tươi thắm. Chắc chắn hoa đào Đà Lạt đẹp hơn hoa đào ở đây bội phần...” Vợ tôi thường ngắt lời tôi: “Tôi chỉ muốn biết màu hồng của hoa đào Đà Lạt như thế nào. Màu hồng hoa đào Đà Lạt đậm hơn hay nhạt hơn so với mầu hồng của hoa đào nhà ông John?”. Câu hỏi này làm tôi thật lúng túng. Ông John là hàng xóm chung hàng rào với nhà tôi.

Vài buổi sáng vừa thức dậy, kéo màn cửa sổ, tôi giật mình đến tỉnh ngủ. Cây đào phủ đầy hoa sừng sững trước mặt tôi. Tôi cau mày nhìn cây đào một lúc. Sở dĩ tôi cau mày nhìn cây đào vì tôi có cảm tưởng cây đào đang thách thức tôi. Cây đào như cố phô trương tất cả những cái đẹp của nó cho tôi thấy. Tôi có cảm tưởng như nó nói với tôi: “Anh đừng tưởng chỉ Đà Lạt của anh mới có hoa đào đẹp. Hãy nhìn tôi đây này. Tôi cũng đẹp chẳng kém gì hoa đào Đà Lạt của anh”.

Một vài buổi sáng sớm tôi ra vườn, trong cảnh im lặng của khu vực tôi đang ở, nắng sớm mới lên trong vườn nhà tôi, nhìn những cánh hoa đào của nhà ông John nằm trên sân nhà tôi, tôi ngẩn ngơ tưởng mình đang sống ở Đà Lạt. Những cánh hoa đào sống khi còn ở trên cây và vẫn còn sống khi nằm trên mặt đất. Nhìn những cánh hoa đào mỏng manh nằm trên mặt đất, tôi thấy những cánh hoa đào vẫn còn đầy sức sống. Màu hồng của những cánh hoa đào đã thu hút tôi khiến tôi quên hẳn cảnh vật chung quanh. Trong giây phút đó, tôi sững sờ tưởng như mình đang đứng ở một nơi nào đó tại Đà Lạt. Tôi không bao giờ nhìn cây đào của ông John một thời gian lâu. Tôi không nhìn nó lâu không phải vì tôi sợ nó quyến rũ tôi. Tôi biết chắc chắn rằng nó không thể nào quyến rũ được tôi để đến nỗi tôi quên cái đẹp của hoa đào Đà Lạt. Cây đào của ông John chỉ gợi sự nhớ nhung quê hương trong lòng tôi. Đó là lý do tại sao tôi không dám nhìn hoa đào của ông John lâu. Tôi trả lời câu hỏi của vợ tôi: “Ở Seattle hiếm có một cây hoa đào đẹp như cây hoa đào của ông John. Seattle có quá nhiều loại hoa đào. Cây hoa đào của ông John là cây hoa đào quí và hiếm có ở Seattle. Còn Đà Lạt chỉ có một loại hoa đào. Màu hồng của hoa đào Đà Lạt đẹp hơn màu hồng của hoa đào nhà ông John”. Vợ tôi nói: “Tôi chỉ muốn biết màu hồng hoa đào Đà Lạt đậm hơn hay nhạt hơn màu hồng hoa đào nhà ông John”. Tôi bị vợ tôi đẩy vào chân tường. Tôi trả lời: “Màu hồng của hoa đào nhà ông John cũng gần giống màu hoa đào Đà Lạt ...”. Dĩ nhiên vợ tôi không thỏa mãn với câu trả lời của tôi.

Mùa xuân năm nay hoa đào nhà ông John bắt đầu nở. Buổi sáng chủ nhật tôi đang ở ngoài vườn thì vợ tôi gọi tôi vào nhà. Vợ tôi nói: “Anh bảo hoa đào Đà Lạt đẹp hơn hoa đào ở đây. Tôi vừa nói chuyện bằng điện thoại với chị Trâm. Chị Trâm bảo hoa đào ở đây đẹp hơn hoa đào Đà Lạt nhiều. Chị nói hoa đào ở đây đẹp đến nỗi chị ngắm mãi mà không chán. Tôi tin chị Trâm nói đúng. Anh chỉ học ở Đà Lạt có bốn năm. Còn chị Trâm là người sống ở Đà Lạt từ bé và chỉ dời Đà Lạt mới có sáu năm..”

Tôi ngắt lời vợ tôi: “Chị Trâm có nói màu hồng của hoa đào Đà Lạt thế nào không?” Vợ tôi lắc đầu. Tôi nói với vợ tôi: “Đẹp, xấu đôi khi tùy tâm tình của mỗi người. Một cây hoa đào đứng một mình ngoài đồng nội không đẹp bằng một bông hoa dại giữa cánh đồng. Một cây hoa gạo đầu làng giá trị hơn một cây hoa đào cũng được trồng ở đầu làng. Hoa đào Seattle được đặt trong một bầu trời xám ngắt, lạnh và ướt. Những cơn mưa ở Seattle không phải là những cơn mưa bụi. Hoa đào mong manh và mau tàn. Được sống trong một không gian lạnh ướt và xám xịt, hoa đào Seattle khó có thể làm xúc động được lòng người mặc dù màu hồng của hoa đào nhà ông John cũng rất đẹp. Còn hoa đào Đà Lạt được sống dưới ánh nắng ấm áp của mùa xuân, trong một bầu trời trong xanh của miền cao nguyên xanh tươi và khô ráo. Hoa đào Đà Lạt phô trương được tất cả vẻ đẹp khiến lòng người phải mê mẩn vì hoa”. Tôi ngừng rồi chậm rãi nói tiếp: “Muốn yêu hoa đào Seattle có lẽ anh phải chờ kiếp sau. Kiếp sau nếu anh được đầu thai làm người Seattle thì có lẽ anh mới yêu, mới xúc động khi nhìn hoa đào khoe sắc trong cơn mưa lê thê và bầu trời xám. Còn kiếp này thì không thể vì anh đã trót yêu hoa đào Đà Lạt”.

Tôi không thể quên được cảm giác hồi hộp xúc động của tôi, khi chiếc xe đò chở tôi vượt qua đèo Prenn, vượt qua thác Datanla và vào thị xã Đà Lạt. Nhìn những cây hoa đào rực nở thấp thoáng trong vườn của những biệt thự, tôi xúc động đến muốn khóc.

Nhưng Đà Lạt đẹp không phải chỉ nhờ vào hoa đào, mặc dù Đà Lạt được mệnh danh là xứ Hoa Đào. Còn một loại hoa nữa giúp Đà Lạt làm say đắm du khách là hoa Mimosa. Mimosa có hai loại: Mimosa Nhật và Mimosa Việt Nam. Tôi muốn nói đến Mimosa Việt Nam. Tôi còn nhớ cây Mimosa Việt Nam trước cửa phòng tôi ở Lữ Quán Thanh Niên. Ngắm cây Mimosa tôi có cảm tưởng có hàng ngàn con ngan mới nở được thu nhỏ bằng đầu ngón tay út đang ở trên cây.

Màu vàng của hoa Mimosa cũng tương tự như màu vàng mơn mởn của lông những con ngan mới nở. Màu vàng của Mimosa đã làm nổi bật màu hồng của hoa đào và màu xanh của bầu trời Đà Lạt, màu xanh của thông và màu xanh của núi Lâm Viên. Dáng của cây Mimosa đẹp hơn dáng cây Dogwood ở Seattle. Hoa Mimosa lại rất lâu tàn. Lá của Mimosa cũng đẹp hơn lá Anh Đào.

Tôi còn nhớ toán Hướng Đạo Thụ Nhân được cha Viện Trưởng thuê cắt cỏ và dọn sạch quanh hàng rào viện. Làm xong công tác này tôi có hai điều áy náy trong lòng. Thứ nhất là Trương Viên cho chúng tôi biết: Trước đó hai ngày, các bác lao công trong viện lãng công đòi tăng lương. Cha Viện Trưởng mướn chúng tôi để thay thế họ trong công việc này. Thứ hai là tôi được giao nhiệm vụ đốn tận gốc một cây Mimosa rất đẹp. Tôi hỏi anh tráng trưởng Lê Đường: “Tại sao lại chặt cây Mimosa này? Chặt cây Mimosa này thì quá uổng”. Anh Lê Đường trả lời: “Cha Viện Trưởng bảo chặt tất cả các cây, chỉ để lại những cây hoa Anh Đào. Chúng mình cứ làm theo ý muốn của cha Lập”. Mấy ngày sau khi dọn dẹp, nhìn hàng rào viện, tôi thấy phong cảnh trở nên nghèo nàn và tẻ nhạt. Những cây Anh Đào chưa có hoa đứng trơ trọi như những phụ nữ đã tàn phai nhan sắc. Phải chờ đến khi hoa Anh Đào nở thì hàng rào viện sáng sủa được một tháng và khi Anh Đào tàn thì hàng rào viện lại tẻ nhạt trong mười một tháng. Nếu trồng cả một vườn toàn cây anh đào thì có thể không cần trồng thêm những cây khác vườn vẫn đẹp. Năm mười cây anh đào trồng cách xa nhau thì cần có những cây khác chen vào để phong cảnh được phong phú linh động. Một rừng cây phong trụi lá trong mùa thu vẫn thấy đẹp. Năm mười cây phong không lá đứng xa cách nhau thì không thành một bức tranh. Tôi tiếc những cây Mimosa bên hàng rào viện. Hoa Mimosa đứng cạnh hoa đào thì đúng là bức tranh Thúy Kiều, Thúy Vân.

Hoa đào đẹp như nàng Kiều, còn hoa Mimosa đẹp dịu dàng như nàng Vân.

Ở Seattle tôi thấy hoa anh đào, nhưng tôi chưa thấy hoa Mimosa. Một hôm Lê Nhung dẫn tôi đến tiệm bán mỹ phẩm của người bạn gái của Nhung. Nhìn bảng Mimosa tôi thấy bực tức trong lòng. Tôi định nói với Nhung: “Mày nói với bà Hoàng tháo bảng hiệu xuống. Màu vàng của hoa Mimosa đâu có phải là màu vàng nhợt nhạt như thế kia. Cái bảng hiệu làm giảm giá trị của hoa Mimosa”. Ở Seattle không có cây Mimosa, người ta nhìn chữ Mimosa được vẽ bằng loại sơn màu vàng nhạt bệnh hoạn thì làm sao người ta có thể nói hoa Mimosa là loài hoa đẹp. Chị Hoàng, chủ tiệm Mimosa, làm tôi bực tức, còn nhạc sĩ Anh Việt Trần Văn Trọng thì lại làm tôi ấm ức trong lòng cũng chỉ vì hoa Mimosa. Một buổi tối, Lê Nhung và tôi đến Georgetown Inn để đón Nguyễn Đức Quang Du Ca về nhà tôi. Vào phòng khách của Georgetown Inn, tôi thấy bốn người nữa ngồi chung bàn với Quang Du Ca. Tôi đoán họ đều là nhạc sĩ bạn của Quang Du Ca vì Quang Du Ca được mời chấm thi cho giải ca sĩ Tượng Vàng của ông Quốc Nam. Quang Du Ca chỉ một người đàn ông trạc 60 tuổi và hỏi tôi: “Mày nhớ anh này không?”. Tôi lắc đầu: “Không nhớ nổi”. Quang Du Ca nói: “Nhạc sĩ Anh Việt Trần Văn Trọng”.

Đây là lần đầu tiên, tôi được gập nhạc sĩ Anh Việt tác giả bản nhạc bất hủ “Bến cũ”, một bản nhạc tôi rất thích. Tôi chỉ nghe danh anh Anh Việt chứ không biết anh, mặc dù anh là bạn đồng môn của tôi. Nhạc sĩ Anh Việt là sinh viên khóa I Chính Trị Kinh Doanh như tôi. Sở dĩ tôi không biết anh vì hai lý do. Lý do thứ nhất là anh Anh Việt là sinh viên hàm thụ, còn tôi là sinh viên thực thụ. Lúc là sinh viên năm I, anh đã là Đại tá làm việc tại Bộ quốc phòng ở Sài Gòn. Do đó thỉnh thoảng anh mới từ Sài Gòn lên Đà Lạt dự lớp. Lý do thứ hai là anh học chuyên ngành về Kinh Doanh, còn chuyên ngành của tôi là Chính Trị.

Chúng tôi nói chuyện với nhau về Đà Lạt. Tôi buột miệng nói :

- Đà Lạt và Seattle có nhiều cái giống nhau. Giống nhau về phong cảnh, giống nhau về con người. Seattle chỉ thiếu một điều là Seattle không có hoa Mimosa...

Anh Anh Việt ngắt lời tôi:

- Seattle có hoa Mimosa. Tôi đi Tacoma, tôi thấy một rừng hoa Mimosa vàng rực.

Tôi định nói: “Anh lầm rồi...”, nhưng tôi không nói vì anh Anh Việt và tôi không quen biết gì nhau trước đây và tôi biết tôi có thói xấu là hay bị xúc động lúc tranh cãi. Anh Anh Việt lầm thì cũng không có gì đáng ngạc nhiên. Ở Việt Nam, anh ít lên Đà Lạt, mà có lên Đà Lạt anh cũng chỉ ngồi trong xe ô tô đi quanh thành phố, chứ không cuốc bộ hang cùng ngõ hẻm như tôi. Sang Mỹ, anh Anh Việt không sống ở Seattle mà định cư ở Cali. Anh Anh Việt đã lầm cây Mimosa với cây hoa vàng dại mà tôi không biết tên. Cây hoa vàng dại mọc đầy dọc theo xa lộ 5 ở Seattle. Có lẽ vì nhạc sĩ Anh Việt quá yêu Đà Lạt và hoa Mimosa nên cứ thoáng thấy cây nào ở xứ lạnh mà hơi giống cây Mimosa và hoa màu vàng thì anh cho cây ấy là cây Mimosa chăng?

Màu vàng của hoa Mimosa khác hẳn với màu vàng của các loài hoa khác. Dù cây Mimosa trồng thành rừng thì màu hoa Mimosa cũng không làm thành một bức tranh màu vàng rực. Màu vàng của hoa Mimosa là màu vàng dịu dàng, không giống màu vàng quê kệch của đám cây mọc dọc theo xa lộ 5. Dáng cây Mimosa cũng khác với dáng của những cây dại mọc dọc theo xa lộ 5.

Dáng cây Mimosa cao và có nhiều cành xòe như những cái tán tròn thanh nhã khác hẳn với dáng lúp xúp của những cây hoa dại dọc theo xa lộ 5. Trên đường về nhà tôi, Nhung nói:

- Tao ở Seattle gần 20 năm, tao chưa hề thấy cây Mimosa. Nhạc sĩ Anh Việt lầm Mimosa với cây hoa vàng dại mọc đầy dọc xa lộ.

Đà Lạt có rừng thông, có núi Lâm Viên, có hồ Xuân Hương, có hoa đào, có sương mù. Seattle cũng có rừng thông bát ngát xanh tươi, Seattle có ngọn Rainier cao chót vót quanh năm tuyết phủ, Seattle có hồ Washington mênh mông như một vịnh nhỏ, Seattle có hoa đào, Seattle có sương mù huyền ảo. Seattle còn nằm bên bờ biển Thái Bình bao la bát ngát. Nhưng Seattle không có hoa Mimosa.

Tôi nhớ lại đêm Dạ Vũ của Đại Hội Thụ Nhân năm 2000. Tối hôm đó nghe Phong Râu hát bài “Cúc cù ra cù rú Paloma”, tôi đã khóc. Lúc đó, đối với tôi, không một ca sĩ nào trên thế giới hát bài này hay hơn Phong Râu. Tôi biết rằng, tôi nghe Phong Râu hát không phải bằng tại tôi mà bằng trái tim của những sinh viên khóa I trường Chính Trị Kinh Doanh, Viện Đại Học Đà Lạt. Tôi cũng biết rằng tôi đã nhìn quê hương tôi không phải bằng mắt mà bằng trái tim của những người Việt Nam tha hương. Tôi nhớ Đà Lạt, tôi nhớ những người bạn thân thương của tôi. Họ là những bông hoa Đào, họ là những bông hoa Mimosa, họ là những bông hoa Hồng, họ là những bông hoa Forget Me Not, họ là những bông hoa Pensée, họ là những bông hoa Tulip, họ là những bông hoa Huệ, họ là những bông hoa Lan... Nếu hỏi tôi tại sao tôi yêu quê hương tôi, tại sao tôi yêu em, tại sao tôi lại thấy hoa Đào Đà Lạt đẹp, tại sao tôi bảo Phong Râu là ca sĩ hát bài “Cúc cù ru cù rú Paloma” hay nhất thế giới. Tôi xin trả lời: “Bởi vì tôi là Quang Già Cơ ngu si khờ dại”. Trả lời xong, tôi mỉm cười sung sướng.

Hoa Mimosa và hoa Đào đang nở trong trái tim mang nặng tình thương yêu Đà Lạt của tôi.

Quang Già Cơ

Nguồn: Seattle, Xanh Mãi Ngàn Năm - Tuyển tập nhiều tác giả

Ghi dấu 50 năm người Việt định cư tại Hoa Kỳ 1975-2025

Cùng Tác Giả:

- Hoa Mimosa Quang Già Cơ Bút ký