11-1-2016 | VĂN HỌC

Đoạn Ghi Nhớ Đỗ Long Vân

  ĐINH CƯỜNG

Gửi chị Quỳ, hai cháu Lô & Thao

Nhà phê bình Đỗ Long Vân
qua nét vẽ của họa sĩ Đinh Cường

Mùa đông đã trở lại

rừng cây khô cành buồn thiu

màu trời ẩm đục

buổi chiều tôi ra ngồi ở vườn sau

bầy quạ đen sà xuống kêu hoàng hôn

nhớ anh vô cùng.

Anh đã chết âm thầm hồi tháng tám ^[1]

trong căn nhà không có điện

hẻm Nguyễn Huỳnh Đức, Phú Nhuận.

mỗi ngày anh qua hàng xóm xin thùng nước

đồng hồ nước cũng không có

anh ngồi trước bàn viết cũ kỹ. ngọn đèn dầu

căn phòng luôn tối ám

ngày tôi đến chia tay anh

chiếc giường đơn nhà binh

chăn nệm nhầu vàng ẩm mốc

anh tự học chữ Nhật…

anh ngồi dịch sách người ta thuê

Anh Đỗ Long Vân ơi

chưa trở lại thăm anh một lần

ngày đội quân Bắc Việt tràn vào Sài Gòn

anh vẫn mang chiếc bao gạo cũ

có in cờ vàng ba sọc đỏ

đi mua từng lon gạo

ra đầu ngõ mua bó rau

anh cứ ngẩn ngơ như không hề hay biết gì

rằng thành phố đã đổi khác

trong khi Bùi Giáng đứng la hét

bên cầu Trương Minh Giảng

chửi Lê Duẩn, Hồ Chí Minh

đầu đội mũ sắt lính Việt Nam Cộng Hoà

(tất nhiên là bị đánh gần chết)

anh vẫn không hề hay biết gì

sống một mình lủi thủi

trong căn nhà thuê. đơn chiếc

    Ngô Hồng Quỳ – Đinh Cường
(Paris, 11- 2010)

Anh đã quên. quên hết

Đại học Sorbonne – Paris – Huế – Đàlạt

tiểu luận về Nguyên Sa. Truyện Kiều A-B-C

Vô-Kỵ giữa chúng ta…

một thời lẫm liệt. thơ mộng

quán cà phê Dung – Thành Nội những năm sáu mươi

hàng đêm. bạn bè bên anh và Ngô Hồng Quỳ

những ngày anh chị ở Paris về

anh dạy Văn Khoa Huế

rồi bỗng dưng anh tự nghỉ dạy

chống chiến tranh

anh không chịu nổi tiếng la hét

những ngày xuống đường của sinh viên

Vẫn chiếc áo veston mùa đông Paris

vẫn chiếc áo mưa nhựa nhà binh

anh lang thang đây đó…

anh bị đưa vào trại nhập ngũ ở Đà Nẵng

anh bị bắt lính đi trung sĩ truyền tin

có buổi anh phải leo lên chòi cao

ở Phú Lâm. đứng gác

Anh nhớ không. những đêm Đà Lạt

sương mù. sương mù…

anh vẫn nói lí nhí. cười lí nhí

cặp kính cận dày. tóc hớt cao

chiếc áo len cánh màu xám cũ

trong căn phòng đường Hoa Hồng

anh đốt Bastos xanh liên miên

Tôi ngồi vẽ. và anh đã viết

sau này cho tôi như không ai hiểu tôi hơn

về đường bay. nét cọ. những vệt màu bầm

Un artiste n’a que faire d’exprimer son temps.

Il le construit.

nó dựng nên thời đại.

và tôi tiếp tục đi. bao giờ cho đến đích

tôi cô đơn vô cùng tận. như nghệ thuật.

Như anh đã nằm xuống trong xó xỉnh tối tăm

như Diana đã nằm xuống trong muôn triệu hoa hồng

như Mother Teresa đã nằm xuống là vị thánh

tôi đã vẽ anh. đã vẽ Teresa để nhớ

ngọn gió hoang vu thổi suốt xuân thì

nhớ tuổi nhỏ tôi

đi suốt ngày dưới những tàn cây cao su

chạy theo con nước lũ miền Đất Đỏ

quì trên băng ghế nhà thờ đọc kinh trước giờ học

Dì sœur của tôi đâu rồi. Dì sœur rất dữ.

để lại trong tôi sự nghiêm nghị.

anh thì rất đỗi hiền từ

để lại trong tôi một tình bạn hiếm hoi

nay anh đã về với đất.

Mùa đông đã trở lại

tôi vẫn lui cui vẽ. hằng đêm.

không có anh. không còn sương mù Đà Lạt

và gió thì thổi suốt trên rừng cây khô

như tiếng kèn đồng buốt lạnh

Les mains dans le vent. xám ngắt.

những bàn tay không níu nổi thời gian…

Virginia, 12 – 1997

Đinh Cường

phamcaohoang.blogspot.com

[1] Đỗ Long Vân sinh năm 1934 tại Hà Nội, mất tháng 8 – 1997 tại Sài Gòn, tro gởi ở Chùa Phú Nhuận.

Du học Pháp 1954 – Đại Học Sorbonne năm 1956 chơi thân với nhóm bạn Paris như Nguyên Sa, Hoàng Anh Tuấn – Ngô Thy Liên, Lê Văn Kiên – bạn thân của Ngô Mạnh Lân anh Ngô Hồng Quỳ.

Về lại Việt Nam năm 1962, giáo sư Đại Học Văn Khoa – Huế, Đại Học Đàlạt.

– 1963: Viết cho Đại Học – tạp chí nghiên cứu của Viện Đại Học Huế bài đầu tiên đăng: Nhân một kinh nghiêm thơ (Đại Học số 31- tháng 2 – 1963)

- Một số bài khác đã đăng trên Hành Trình, Đất Nước, Nghiên Cứu Văn Học (xem Văn Học, California, số 208–209 tháng 9-2003 dành nhiều trang đăng lại các bài viết của Đỗ Long Vân)

- 1967: Trong ban chủ trương nhà xuất bản Trình Bầy – Sài Gòn, điều khiển tủ sách Nghiên Cứu Văn Học

Tác phẩm đã xuất bản:

- Nguồn nước ẩn của Hồ Xuân Hương – nhà xuất bản Trình Bầy 1966

- Vô-Kỵ giữa chúng ta hay là Hiện tượng Kim Dung – Trình Bầy 1967

 

Khánh Ly – Đỗ Long Vân – Đinh Cường – Trịnh Xuân Tịnh

Triển lãm tranh sơn dầu DC tại Alliance Française Đàlạt 1965

---

Cùng Tác Giả:

 

- Khi nhận và đọc Không Hẹn Mà Đến của Huyền Chiêu-Khuất Đẩu nhớ nhà ga Ninh Hòa Đinh Cường Thơ

- Họa sĩ Trương Thị Thịnh - Người phụng hiến cho nghệ thuật Đinh Cường Hồi ức

- Mùa thu nhớ thi sĩ Bích Khê (1916 -1946) Đinh Cường Khảo luận

- Nguyễn Trọng Khôi và những viên đá cuội Đinh Cường Nhận định

- Đoạn Ghi Nhớ Đỗ Long Vân Đinh Cường Thơ

- Tạ Tỵ, Người Họa Sĩ Luôn Ưu Tư Về Những Cái Mới Đinh Cường Nhận định

- Văn Đen, Tiếng Vĩ Cầm Trong Chiều Tà Và Màu Nâu Đất Buồn Đinh Cường Khảo luận

- Từ Bức Chạm Gỗ Xưa "Mèo Ngoạm Cá" Tới Vài Nét Về Điêu Khắc Cổ Việt Nam Đinh Cường Khảo luận

- Tìm Lại Nét Đẹp Trong Tranh Dân Gian Việt Nam Đinh Cường Khảo luận

- Kỷ niệm 13 năm ngày mất nhà điêu khắc Điềm Phùng Thị Đinh Cường Hồi ức