19-7-2025 | THƠ

Quần Đảo Tráo Tên - Chương 1 & Chương 2

      Trường ca thời sự

       ĐỖ QUYÊN

Quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa của Việt Nam
(Spratly and Paracel Islands)

MỤC LỤC

Tự bạch

Chương mở: Bờ bắc quân cảng xuất phát

Chương 1: Phương hướng

Chương 2: Hải đăng

Chương 3: Kim chỉ nam

Chương 4: Hải lý

Chương 5 “Thủy triều người nhân loại bể”

Chương 6: Vĩ độ

Chương 7: Kinh độ

Chương 8: Vĩ tuyến

Chương 9: Kinh tuyến

Chương 10: Tọa độ

Chương kết: Bờ nam cảng biển tập kết

☆

• Chương 1      • Chương 2

CHƯƠNG 1

PHƯƠNG HƯỚNG

(Các khúc vô đề)

1.1

… Trường ca

trường ca

trường ca quần đảo

nóng (n)/lòng sao bốn làn đạn luôn chờ

gióng giả trước nào hỡi bao hảo hớn

cùng thân bằng văn thi hữu nơi nơi

Ai là ai thời thế hại anh hùng

vô khối chuyện mãi bây giờ mới kể

ngũ thập niên hề tang điền thương hải

bãi đá xưa nay ngậm ngấm mệnh trời…

… Độc huyền tráng sĩ xưa ca cẩm

ta ôm xích đạo gẩy vòng cung

môi hôn biển cả thơm hải đảo

sóng gió chiều ta bớt trập trùng

bơi qua biển lửa ta về lại

gọi ngũ đại dương đến đạo đàn

những cung xưa cũ lời ai hát

còn cháy lòng ta quần đảo vàng …⁽¹⁷⁾

… Bốn làn đạn

hải chiến đâu còn đó

Trường ca

              Quần đảo

Trường ca

Quần đảo…

1.2

Không mất

            không biến mất

trời cũng không bảo thăng thiên

đất càng không thưa đột thổ

Chúa Phật Thánh Thần vẫn không kêu biến hóa

trẻ trâu không nỡ nói tàng hình

Quần đảo

            quần đảo

thưa vâng

                 chính xác quần đảo kia

đã phạm cú lừa lịch-sử-gầm-bàn

luyên thuyên tào lao lôi thôi ôi cũng đành

phận bà-già-lịch-sử

bàn bốn chân

chuột bạch chuột cống chuột đồng chuột cảnh chuột nhắt cắn gặm tùm lum

bà già thêm một phen

thua kẻ cướp ⁽¹⁸⁾ và

chuột

Ới quần đảo ta ơi

nói càng thêm khổ ⁽¹⁹⁾

Năm bảy tư của bảy tư anh hùng

linh hồn các anh bạc đầu sóng nước

quần đảo biển xa đất Nam gầm rung

các anh làm tàu giặc nổ tung

giặc trùng trùng vây bủa

biển nổi khùng

sóng đánh nghìn lưỡi búa

biển òa thương ôm xác các anh nằm

hỡi năm hai ngàn hai lăm

hãy quay đầu bái vọng

thắp cho các anh hùng nhang khói

ai dâng đảo cho bển

các anh không thèm nói

gió thét gào nước Nam vẫn còn đau

Tổ Quốc yêu Người phải lấy máu mà yêu ⁽²⁰⁾

1.3

Sách tựa đầu tay

tung hứng

những pho trường ca tân cổ lưu thông Tây Đông hợp điệu thuận duyên đáo để

     Aniara ⁽²¹⁾ và Hoa Linh Thảo và Phồn Sinh ⁽²²⁾ và Bài Hát Chính Tôi ⁽²³⁾

     và Sa Mộc ⁽²⁴⁾ và Lục Bát Lên Đồng ⁽²⁵⁾ và Ô Mai ⁽²⁶⁾và Về Trung ⁽²⁷⁾

     (riêng cái sau cùng

     không trường ca hình thức cấu trúc mà hình thái thi điệu

     khơ khớ oách)

tứ thi hữu

            giai lanh tài gái giỏi xinh

cùng liền anh thi nhân đầu 4X

biên tập viên cừ khôi kiêm dịch giả khủng

dọn nhà kho sách dư đầy

bèn khuân đến hội phát đây mang về

sang năm dọn nữa anh nha

liền em sẽ lại trường ca hát cùng

Sách tựa đầu óc

hóc búa ráng mà học

Văn Bản Văn Học Và Sự Bất Ổn Của Nghĩa ⁽²⁸⁾

rồi

    Phạc Nhiên ĐY ⁽²⁹⁾

(quả này búa bổ không bổ thượng cũng bổ hạ)

tới

    Đọc Thơ ⁽³⁰⁾ theo Nhịp Điệu Vẽ Lối Đi ⁽³¹⁾

xuyên thấu

          Phê Bình Văn Học Việt Nam Hiện Đại - Lịch Sử Và Chân Dung ⁽³²⁾

Sách tựa bàn chân

đắp nền

      Đánh Đường Tìm Hoa mà Đối Thoại Với Hoa ⁽³³⁾

      Người Ca Thơ đang Tháo Mặt Nạ ⁽³⁴⁾ Của Thuyền ⁽³⁵⁾

      Phố Vẫn Gió ơ cái Gió Tự Thời Khuất Mặt hong mát Những Ta ⁽³⁶⁾

Sách tựa linh hồn

Thiền Năng Lượng ⁽³⁷⁾

Cùng kha khá ấn phẩm báo chí vật tặng

tạo nguồn ⁽³⁸⁾

từ mỗi chặng hành hương nửa năm trường lòng vòng cố quận

Ấy vậy

lỡ nhịp đại hành trình hải phận

quan yếu nhất

hằng năm gió thuận đôi mùa

tháng chạp qua tới tháng tư bão chùng

sóng bớt hỗn sóng hết lừng

biển bao nhiêu sóng khóc cùng đảo xa

thế nên cái đang bị là

Quần-đảo-tráo-tên

càng thêm nức nở

bá ngọ nó…

Trường ca này không thể không viết! ⁽³⁹⁾

1.4

… Kia

        kia kìa

nguyên vẹn quần đảo

to đùng bát điếu

từng bị đánh tráo

trắng trợn tráo trở trâng tráo

cái gọi là chủ quyền

(hơ hơ bản quyền

ôi cái mỹ tự đến từ

đám văn nhân viển vông

mà chưa hẳn vô tích sự

cầm súng không chặt ngón cò

cầm xẻng chống lại súng run tay tê thấp khớp

ở xa la lớn nếu ta là thi sĩ nhớn

hải chiến kia đã không thể hiện hình ⁽⁴⁰⁾)

Họ đứng như bầy diệc

bị chôn chân giữa dải đá ngầm

bốn mặt sóng đen rầm chiến hạm

những con diệc không thể bay

không nơi ẩn nấp

những con diệc lặng băng như ngọn cờ tuẫn tiết

có đàn chim đẫm máu về trời

năm mươi năm quần-đảo-bị-tráo-tên rồi

hà thành chiều nay thanh bình thế

triệu vy hát trên ti vi

“thu thủy vô ngân”

nước mùa thu không vết dấu ⁽⁴¹⁾ …

Cú nữa thảm thê thêm

14 năm 2 tháng sau ⁽⁴²⁾

cũng tầm ngày này xuân mởn

64 quân sĩ công binh tay không trụ chân đồng bãi đá

Trung úy

        Phó chỉ huy trưởng đảo

sừng sững giữ cờ

như nâng thập tự

lừng lững thét vang

người chết đảo không mất

lời thề hải quân Tổ quốc

kẻ muốn nhổ ngọn cờ khỏi ngực

thì nhận đây dòng máu nóng hực ra ⁽⁴³⁾

không ngọn gió nào như gió ở đây

mảng thân thể xẻ

đỏ chói

không ụ sỏi

không nấm mồ

cột mốc gió

nghìn năm

ngạo nghễ

sự thật như cát

không ngọn gió nào như gió ở đây

gió ngầm gió nổi gió cuốn chiếu gió ngang dọc

64 kiểu gió 64 cuộc đời ⁽⁴⁴⁾

mộ gió ⁽⁴⁵⁾ đây

          đất thành xương cốt

cứ gọi lên là rõ hình hài

mộ gió đây

          cát vun thành da thịt

mịn màng đi

          dìu dặt bên trời...

ngang trời ⁽⁴⁶⁾ …

Liệu chăng động lòng Thiên Chúa

Nếu cần con tin Ngài sẽ chịu đóng đinh thêm một lần nữa

để con chiên Chúa được bình an có quần có đảo

chắc chắn Chúa đã làm đang làm và sẽ làm

bởi vì Người là Đức Chúa Trời hằng cứu giúp biển cả chúng con

Chúa về quê con ban phúc lành từ đầu đến cuối dải đất hình chữ S với hai chuỗi quần đảo dễ thương

kể cả những con chiên nước người

bị đày trên biển đảo chúng con

họ cũng nhớ gia đình nhớ vợ con

kính xin Chúa cũng đừng quên họ

Amen ⁽⁴⁷⁾

Bằng không

cả trăm đảo đá bãi đảo nhỏ cồn cát rạn đá ngầm bãi cát ngầm bãi cạn bãi ngầm

đã bị đánh tráo bố láo bố thiên

ngay và luôn

và quắp đảo ta ra khỏi gió bằng chính móng vuốt ta ⁽⁴⁸⁾

sau vài chục cho tới vài trăm sát na

mấy nỗi

Cái gọi là chủ quyền ⁽⁴⁹⁾

và tất nhiên kéo theo cả hệ-thống-cống-rãnh

(chậc

        là nói cái hệ thống nhà bển)

nhất trí đồng loạt mạo danh

Bố khỉ thời 4.0 mạt danh

sanh nhầm phiên bản tỏ vẻ chuẩn khó thể chỉnh bởi Ai ⁽⁵⁰⁾ quái thai

(lại là quái thai phi bản quyền mới nhọc lòng bá tánh

chả làm sao kiện tụng nổi bởi hoài công mà đấm đại-lục-bông)

Mách sổ Nam Tào Bắc Đẩu

bển vứt xuống thềm lục địa này ⁽⁵¹⁾ hai Quần-đảo-tráo-tên

                            rồi ạ

(các thềm khác ư có nhẽ cũng tùm lum tà la)...

… Đường hồi hương nhớ đầy

chiều chậm đưa chân ngày

tiếng buồn vang trong mây

tiếng buồn vang trong mây

có phải sầu vạn cổ

chất trong trường ca nay

tôi là người viết lách

mất đảo khó làm khuây

ngỡ lòng mình là biển

ngỡ hồn mình là mây

nhớ đảo nâng bút viết

sóng buồn bay lên đây…⁽⁵²⁾

1.5 ĐIỆP KHÚC

… Bạn đã nghe về hai trận hải chiến xa xưa?

Bạn đã biết ai đã thua cả hai lần yêu nước? ⁽⁵³⁾ ...

_____________________

Ghi chú:

[17] Theo thơ Thu Bồn (Bài Hành Phương Nam).

[18] “Sự chuẩn bị của Trung Quốc

Đêm 17 tháng 1 năm 1974, Chu Ân Lai nhận báo cáo tình hình Hoàng Sa từ [...] Cục phó Cục Tác chiến Bộ Tổng tham mưu Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. Sau đó Chu Ân Lai cùng với Diệp Kiếm Anh viết báo cáo gửi Mao Trạch Đông đề nghị phái quân ra quần đảo Hoàng Sa. Mao Trạch Đông phê vào bản báo cáo [...]: "Đồng ý!" và nói rằng, "trận này không thể không đánh". Mao Trạch Đông giao cho Diệp Kiếm Anh và Đặng Tiểu Bình trực tiếp chỉ huy trận đánh tại quần đảo Hoàng Sa. Đây là trận đánh đầu tiên của Đặng Tiểu Bình khi mới được phục chức sau 7 năm đi ‘cải tạo’. Ngày 18/1/1974, Chu Ân Lai triệu tập cuộc họp Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc để thảo luận về tình hình Hoàng Sa và lập ra Ban chuyên trách 5 người để đối phó với các diễn biến có thể xảy ra [...] gồm: Diệp Kiếm Anh (Chủ nhiệm), Vương Hồng Văn, Trương Xuân Kiều, Đặng Tiểu Bình và Trần Tích Liên.” [...]

“Trung Quốc chiếm toàn bộ Hoàng Sa

Trong khi chiến sự đang diễn ra tại Hoàng Sa, Diệp Kiếm Anh, Đặng Tiểu Bình [...] báo cáo lên Mao Trạch Đông đề nghị cho phép quân đội Trung Quốc chiếm tất cả các đảo do Việt Nam Cộng hòa kiểm soát. Mao Trạch Đông đã chấp thuận đề nghị này.

Khi hải chiến Hoàng Sa kết thúc, sau khi nghe báo cáo, Đặng Tiểu Bình đã chỉ thị cho Quân khu Quảng Châu tiếp tục đánh chiếm các đảo Hoàng Sa, Hữu Nhật và Quang Ảnh.”

(“Hải chiến Hoàng Sa 1974”, vi.wikipedia.org 19/1/2024; “50 năm Hải chiến Hoàng Sa: Bài học lớn cho Việt Nam”; Toshi Yoshihara & Mỹ Hằng, bbc.com 16/1/2024; "Tổng thống Thiệu ra lệnh tái chiếm Hoàng Sa, nhưng…”, nhadatphucankhang 1/2/2016); “Chiến dịch tái chiếm Hoàng Sa bất thành của không lực VNCH”, Lê Đức Dục, baotiengdan.com 19/1/2021).

[19] Theo bài thơ Văn tế Ngạc Nhi (Nguyễn Khuyến).

[20] Theo “Tổ Quốc yêu Người phải lấy máu mà yêu”, và “Năm bảy tư của bảy tư anh hùng / Linh hồn các anh bạc đầu sóng nước / Hoàng Sa Trường Sa máu Việt gầm rung / Các anh làm tàu giặc nổ tung / Giặc trùng trùng vây bủa / Biển nổi khùng / Sóng đánh nghìn lưỡi búa / Biển òa thương ôm xác các anh nằm / Hỡi năm bảy mươi lăm / Hãy quay đầu bái vọng năm bảy mươi tư / Thắp cho các anh hùng nhang khói / Ai dâng đảo cho Tàu? / Các anh không thèm nói / Gió thét gào nước Việt vẫn còn đau” (Thơ Trần Mạnh Hảo, bài “Tôi yêu tổ quốc mà tôi bị bắt”, và bài “Bảy mươi tư anh hùng năm bảy mươi tư”).

[21] Sử thi khoa học giả tưởng Aniara của Harry Martinson (1956); Hoàng Hưng dịch thơ, Tobias Theander & Mimmi Diệu Hường Bergström dịch và hiệu đính tiếng Thụy Điển sang tiếng Việt, Erik Bergqvist biên tập dịch thuật - 2012).

[22] Hai trường ca của Nguyễn Linh Khiếu (2021 và 2018).

[23] Trường ca của W. Whitman (1891); Hoàng Hưng chuyển ngữ (2015), Tài liệu đã dẫn.

[24] Trường ca của Phạm Vân Anh (2016).

[25] Trường ca của Thế Dũng (2010).

[26] Tiểu-thuyết-thơ của Đặng Đình Hưng (1993).

[27] Tập thơ của Đặng Thân (2024).

[28] Tập tiểu luận của Trương Đăng Dung (2021).

[29] Tập tiểu luận của Đặng Thân (2022).

[30] Bản thảo tuyển tập tiểu luận của Nguyễn Đức Tùng (2024).

[31] Tập phê bình, tiểu luận của Mai Văn Phấn (2024).

[32] Tập nghiên cứu, phê bình của Trần Đình Sử (2023).

[33] Hai tập chân dung nhân vật của Nguyễn Thị Minh Thái (2018 và 2010).

[34] Theo tên hai bản thảo văn chương của Bùi Mai Hạnh.

[35] Theo tên một bản thảo tiểu thuyết của Nguyễn Đức Tùng.

[36] Bộ ba tiểu thuyết của Lê Minh Hà (2024).

[37] Tập giáo lý tâm linh của Vô Hữu (2023).

[38] Thơ ngoại đề (Trọng lượng thơ tình; Đỗ Quyên, vanchuongviet.org 12/4/2024).

[39] Theo “Trận này không thể không đánh" (Mao Trạch Đông, Tlđd).

[40] Theo “Mọi thứ nay kết thúc thật rồi. Nếu tôi thực sự là một nhà thơ, tôi đã có thể ngăn cản cuộc chiến.” - Ghi chép khuyết danh 23/8/1939, một tuần trước khi Chiến tranh thế giới thứ hai bắt đầu (Elias Canetti; Nghề của Nhà thơ, Quyên Hoàng dịch từ bản dịch tiếng Anh, vandoanviet.blogspot.com 18/11/2023).

[41] Theo bài thơ Bầy Diệc Ở Hoàng Sa (Họ đứng như bầy diệc / Bị chôn chân giữa dải đá ngầm / Bốn mặt sóng đen rầm chiến hạm / Những con diệc không thể bay / Không có chỗ ẩn nấp / Những con diệc lặng băng như ngọn cờ tuẫn tiết / Buổi sáng ấy chỉ mẹ tôi nhìn thấy / Có đàn chim đẫm máu về trời / Hai mươi năm Hoàng Sa thành Tây Sa / Hà Nội chiều nay thanh bình thế / Triệu Vi hát trên truyền hình / “Thu thủy vô ngân / Nước mùa thu không vết dấu”; Ngô Mai Phong, vmcinhanoi.blogspot.com 10/9/2010).

[42] "Xung đột giành quyền kiểm soát tại quần đảo Trường Sa 1988", và “Trần Văn Phương” (vi.wikipedia.org 14/3/2024).

[43] Theo bài thơ Gửi Quần Đảo Trường Sa (Đỗ Nam Cao, thethaovanhoa.vn 30/10/2012).

[44] Theo bài thơ Gió Hoàng Sa (Hoàng Vũ Thuật, thivien.net 19/1/2024).

[45]Mộ tượng trưng theo nghi lễ chiêu hồn những chiến binh thời Nguyễn đi bảo vệ chủ quyền biển, đảo, không trở về.

[46] Theo toàn bộ bài thơ Mộ Gió (Trịnh Công Lộc, vanhocnghethuathatinh.org.vn 25/7/2021).

[47]Theo “Nếu cần, con tin Chúa sẽ chịu đóng đinh thêm một lần nữa / để con chiên Chúa được bình an có cái ăn cái ấm chắc chắn Chúa đã làm, đang làm và sẽ làm / bởi vì Người là Đức Chúa Trời hằng cứu giúp chúng con. / Chúa về quê con ban phúc lành từ Ải Nam Quan đến mũi Cà Mau / kể cả những con chiên nước người / bị đày trên biển đảo chúng con / họ cũng nhớ gia đình nhớ vợ con / Kính xin Chúa cũng đừng quên họ / Amen” (Thơ Nguyễn Hàn Chung, bài Bài Giáng Sinh Kính Chúa 2024”, vandoanviet.blogspot.com 18/12/2024).

[48]Theo “và quắp ta ra khỏi gió bằng chính móng vuốt ta.” (Eduardo Galeano, trích sử thi Thế Kỷ Của Gió, Nguyễn Hữu Việt Hưng dịch).

[49]“Ngày 12/7/2024 đánh dấu tròn 8 năm Tòa Trọng Tài Quốc Tế xác định rằng các yêu sách hàng hải mở rộng của Trung Quốc ở Biển Đông là không phù hợp với luật pháp quốc tế. [...] Tám năm sau, Việt Nam, Philippines vẫn phải đối phó với những hành động bạo lực, hăm dọa của Trung Quốc trong chiến lược “mưa dầm thấm lâu” độc chiếm Biển Đông [...] Các hành động của Trung Quốc phản ánh sự coi thường trắng trợn đối với luật pháp quốc tế”, theo thông cáo của ngoại trưởng Mỹ ngày 11/7. Phía Liên Hiệp Châu Âu khẳng định trong một tuyên bố ngày 12/7 rằng phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực năm 2016 có giá trị ràng buộc pháp lý đối với các bên liên quan. Tuy nhiên, đối với Bắc Kinh, chỉ có luật quốc gia của Trung Quốc mới có giá trị ở Biển Đông. [...]

Chiến lược này được ban thành luật về vùng lãnh hải tháng 2/1992. Thoạt nhìn định nghĩa “lãnh hải” của Bắc Kinh phù hợp với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 mà Trung Quốc là thành viên. Nhưng điểm nguy hiểm nằm ở tuyên bố 1958, được nhắc lại trong bộ luật 1992, theo đó lãnh thổ đất liền của Trung Quốc bao gồm Đài Loan và các nhóm đảo khác như Sankaku/Điếu Ngư (tranh chấp với Nhật Bản), Bành Hồ, Đông Sa, Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Nam Sa (quần đảo Trường Sa). Do đó, Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với 80 đến 90% diện tích Biển Đông. Yêu sách này được chính thức ghi trong tài liệu “đường 9 đoạn”, lần đầu tiên được chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa công bố chính thức bằng một công hàm ngoại giao gửi tới Liên Hiệp Quốc vào tháng 5/2019. [...] Bản thân tuyên bố này đã là một hành động kiểu “chuyện đã rồi” [...] Biển Đông sẽ là địa điểm thử nghiệm đầu tiên về một trật tự mới mang màu sắc Trung Hoa, trước khi chuyển sang giai đoạn tiếp theo, đó là thống nhất với đảo Đài Loan.”

(“Việt Nam trước chiến lược “mưa dầm thấm lâu” của Trung Quốc để độc chiếm Biển Đông”; Lénaïck Le Peutrec / RFI, rfi.fr 15/7/2024).

[50] Trí tuệ nhân tạo (Artificial intelligence).

[51] Theo “Việt Nam vứt xuống thềm lục địa này ba tên đế quốc” (Chế Lan Viên, bài thơ Bể Và Người).

[52] Theo bài thơ Màu Cây Trong Khói (Hồ Dzếnh).

[53] Theo “Bạn đã nghe về trận hải chiến xa xưa? / Bạn đã biết ai đã thắng dưới ánh trăng sao đêm ấy?” (W. Whitman - Trường ca Bài Hát Chính Tôi, Tlđd).

*

CHƯƠNG 2

HẢI ĐĂNG

Bộ tư lệnh Hải quân vừa hoàn thiện kể như mỹ mãn

Danh sách các ngọn hải đăng

cực kỳ oách

và rất chi là vô cùng cần thiết

Hội Thi nhân nhà ta

thi lệnh như sơn

nghe nói đang lu bu sắp xếp

các hải đăng phù tiêu của mình

theo đúng chuyên môn

Ấy là

Danh sách ⁽⁵⁴⁾ thi phẩm về biển đảo

thi ca giăng hàng thẳng lối

gióng theo chủ quyền cương vực Tổ quốc ngoài khơi

điệp trùng đảo

điệp trùng thơ

hôm nay ⁽⁵⁵⁾

bao thế hệ dàn hàng gánh quần-đảo trên thơ ⁽⁵⁶⁾

Vậy nên nơi đây

mạn phép xưng danh Mõ-quần-đảo

(giải quyết tí khâu oai)

liều bút

trường-ca-ca gõ mõ làng thơ

Chiềng làng chiềng chạ

dân ta khắp nơi

từ lòng đất nước

ra 4 phương trời

12 phương biển

đông tây nam bắc

tây đông bắc nam

nam bắc đông tây

tây nam đông bắc

ai có ai biết

thơ ngắn thơ dài

ca dao đồng dao

trường ca càng oách

nói chung tóm lại

hễ cứ văn vần

yêu nước thương biển

nhớ quần nhớ đảo

chữ S dặm khơi

gửi tên sáng tác

nhập vào Danh sách

góp thơ xây đảo ⁽⁵⁷⁾

có trọn vẹn bài

hoặc vài câu trích

oen-com ⁽⁵⁸⁾ bằng thích

buổi đầu tiếng mõ chưa ngân

chưa đầy chưa vẹn đặng phần xứng danh

cũng xin gom chút lòng lành

rất mong tạ lỗi chờ lần nữa cơ

mõ-quần-đảo chiềng làng thơ…

(Điệp khúc)

… Bạn đã nghe về hai trận hải chiến xa xưa?

Bạn đã biết ai đã thắng cả hai lần cướp nước? ⁽⁵⁹⁾ ...

_____________________

Ghi chú:

[54] Xin dẫn xuất một danh sách tượng trưng.

* Thơ:

Trường Sa hành (Tô Thuỳ Yên); Gửi quần đảo Trường Sa (Đỗ Nam Cao); Tôi yêu tổ quốc mà tôi bị bắt, Người anh hùng họ Ngụy, Sóng Hoàng Sa kể, Bảy mươi tư anh hùng năm bảy mươi tư (Trần Mạnh Hảo); Bầy diệc ở Hoàng Sa (Ngô Mai Phong); Huyết thư từ biển Đông (Bùi Chí Vinh); Thơ tình người lính biển, Đợi mưa trên đảo Sinh Tồn, Lính đảo hát tình ca trên đảo, Đoạn văn xuôi chép ở đảo chìm, Đồng đội tôi trên đảo Thuyền Chài, Hát về hòn đảo chìm, Cô tổng đài hải đảo (Trần Đăng Khoa); Tổ Quốc nhìn từ biển, Thêm một lần Tổ quốc được sinh ra, Tổ quốc bên bờ biển cả (Nguyễn Việt Chiến); Mộ gió, Từ biển mà đi, Thơ viết về biển, Mở cõi Biển Đông, Lời của sóng, Đảo vắng, Khát với Hoàng Sa, Rừng đảo, Ngàn xa, Biển đêm, Đá và nước, Còn đấy, Hoàng Sa!, Vòng hoa quanh đảo Gạc Ma (Trịnh Công Lộc); Tên con là Hoàng Sa (Cát Vàng); Tưởng niệm Hoàng Sa (Khuyết danh); Hoàng Sa chiến sử anh hùng, Bốn mươi năm còn nhớ (Quang Dương); Nỗi nhớ Hoàng Sa (Lữ Quỳnh), Hoàng Sa hận (Lưu Lạc), Tế trận Hoàng Sa (Nguyễn Quan Hà), Tưởng niệm anh linh chiến sĩ Hoàng Sa (Lê Nam); Tổ quốc gọi tên (Nguyễn Phan Quế Mai); Em hãy về với biển đảo quê hương, Huyện đảo quê hương (Giang Nam); Gần lắm Trường Sa (Lê Thị Kim); Một Trường Sa, mọi Trường Sa; Từ Trường Sa, Trường Sa, Lời người lính ở đảo Sơn Ca (Đặng Huy Giang); Một tấc biển cũng là Tổ quốc (Hoàng Quý); Đất đi chơi biển (Phạm Đình Ân); Gió Hoàng Sa, Mắt Trường Sa (Hoàng Vũ Thuật); Tiếng chuông chùa giữa đại dương (Phan Hoàng); Thao thức từ Lý Sơn (Nguyễn Kim Ngân); Một trưa Trường Sa, Rau Trường Sa, Em theo thuyền ấy (Vương Trọng); “Nếu tôi là người Trung Quốc”, Nắng nóng Trường Sa, Trường Sa dây bí, dây bầu… (Lê Huy Mậu); Sóng Gạc Ma (Huy Tùng); Thao thức Trường Sa (Nguyễn Thế Kỷ); Gửi Trường Sa, Thời sự tháng 5.2014, Lời mẹ dặn, Đêm đầu tiên ở biển xanh (Lê Minh Quốc); Chuyện ở Trường Sa (Thuận Hữu); Biển thức (Vũ Thanh Hoa); Ở toạ độ 15 vĩ Bắc 111 kinh Đông, Vẫn một Trường Sa trong thơ; Trùng khơi (Trần Thế Vinh); Tình ca sau đêm bão (Trúc Chi); Trái bàng vuông ở đảo Trường Sa, Nhịp tim kê chân đảo (Lê Thị Mây); Khúc ru con khi biển Đông dậy sóng (Trà Hoa Nữ); Thao thức từ Lý Sơn (Nguyễn Kim Ngân); Trăng ở Trường Sa, Trường Sa áo trắng (Nguyễn Đình Xuân); Biển đảo quê hương (Trần Ngọc Hưởng); Chú ở Trường Sa (Nguyễn Lãm Thắng); Tháng tư, Trường Sa, Biển trước mặt - Biển (Nguyễn Khoa Điềm); Tổ quốc tôi ba nghìn cây số biển, Tết quê ra đảo (Nguyễn Ngọc Phú); Thơ từ Trường Sa, Mưa Trường Sa đón khách, Gọi Hoàng Sa, Lính biển (Nguyễn Hữu Quý); Chiến sĩ đảo Song Tử Tây, Áo dài ở Trường Sa (Phùng Văn Khai); Nhớ Trường Sa (Đỗ Quý Doãn); Sóng Gạc Ma (Huy Tùng); Tiếng chuông chùa trên đảo (Lê Quang Sinh); Con mắt long lanh (Mai Thìn); Tên con là Hoàng Sa (Nguyễn Thị Hậu); Bên góc sóng (Lê Ngân Vịnh); Gió nhà giàn (Nguyễn Quang Hưng); Hải âu (Nguyễn Trọng Tạo); Lời ru mẹ Âu Cơ gửi đảo (Nguyễn Thế Kiên); Nói với mẹ Âu Cơ (Hạnh Vân); Chân sóng (Thanh Thảo); Viết từ đảo xa (Lê Mạnh Thường), Lặng thầm trước biển (Lê Bình); Những huyết cầu Tổ quốc (Đinh Vũ Hoàng Nguyên); v.v…

* Trường ca và thơ dài:

Chuyện một đêm ở Cồn Cỏ (Nguyễn Trọng Oánh); Ba phần tư trái đất (Thi Hoàng); Hoàng Sa hành (Nguyễn Hữu Nhật); Trường ca biển (Hữu Thỉnh); Hào phóng thềm lục địa, Nhảy Flashmob ở Trường Sa (Nguyễn Thanh Mừng); Biển mặn (Nguyễn Trọng Tạo); Huyền thoại biển và Tàu Không số (Trung Phương); Hạ thủy những giấc mơ (Nguyễn Hữu Quý); Mười bảy khúc đảo ca (Dương Thuấn); Đảo chìm, Hơi thở rừng hồi (Vương Trọng); Tổ quốc - đường chân trời (Nguyễn Trọng Văn); Trường ca Hoàng Sa - Trường Sa (Nguyễn Hữu Viện); Trường ca biển Đông & giữ hồn dân tộc (Nguyễn Nhã); Biển và tôi (Nguyễn Ngọc Phú); Nước non mặt biển (Nguyễn Quang Hưng), Ngang qua bình minh (Lữ Mai); Sóng trầm biển dựng (Ðoàn Văn Mật); Nơi khôn thiêng của biển (Lương Hữu Quang); Lũ (Lữ Mai); Quần-đảo-tráo-tên (Đỗ Quyên); v.v…

("Trường ca Việt Nam: Tác giả và tác phẩm”, Đỗ Quyên, vandoanviet.blogspot.com 28/4/2015, vanhoanghean.com.vn 3/10/2011; “Thơ viết về đề tài người lính biển từ năm 1975 đến nay”, Phạm Khánh Duy, vannghequandoi.com.vn 20/01/2025).

[55] Theo “Điệp trùng núi, điệp trùng văn thuở trước” (Thơ Nguyễn Thị Lan Thanh, bài Lên Ô Quy Hồ Tự).

[56] Theo “Cả thế hệ dàn hàng gánh đất nước trên vai” (Thơ Bằng Việt).

[57] Theo “góp đá xây Trường Sa” (“Chương trình góp đá xây Trường Sa: năm 2011, có bạn sinh viên đã đem nắm đất từ đất liền ra với mong muốn "góp phần cho đảo bớt nhỏ trước biển" [...] là một gợi ý cho báo Tuổi Trẻ TP Hồ Chí Minh và T.Ư Ðoàn TNCS Hồ Chí Minh phát động chương trình [...] từ giữa tháng 5-2011, với mong muốn kêu gọi mọi người cùng góp phần tham gia xây dựng và bảo vệ biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc ngày càng vững chắc hơn”; nhandan.vn).

[58] Welcome (Đón nhận).

[59] Theo “Bạn đã nghe về trận hải chiến xa xưa? / Bạn đã biết ai đã thắng dưới ánh trăng sao đêm ấy?” (W. Whitman, Tlđd).

Đỗ Quyên

Tác giả gởi

Cùng Tác Giả:

- Quần Đảo Tráo Tên - Chương 1 & Chương 2 Đỗ Quyên Thơ

- Quần Đảo Tráo Tên - Tự Bạch & Chương Mở Đỗ Quyên Thơ

- Tình xuân biển đảo: Tự sự về trường ca Quần-đảo-tráo-tên Đỗ Quyên Thuyết trình

- Viết vào Bùi Giáng mong manh... Đỗ Quyên Nhận định

- Bài, tin về buổi ra mắt sách Trung-Việt Việt-Trung 16/7/2016 -Toronto, Canada Đỗ Quyên Giới thiệu