10-7-2025 | VĂN HỌC

TRANG THƠ THANH NAM

Đất Khách (thơ Thanh Nam 1983)

          Muốn rơi nước mắt khi tàn mộng

          Nghĩ đắt vô cùng giá Tự Do...

• Sương              • Mộng cũ           • Buổi đầu        • Thơ xuân đất khách

• Saigon              • Khúc ngâm trên đất tạm dụng            • Bóng nguyệt lòng sông

• Thư nhà                  • Mưa            • Cõi xuân non

Thơ làm ở quê nhà trước 30 tháng Tư 1975

• Đêm cuối năm uống rượu một mình        • Bài hành đón tuổi 40            

• Khi về hỏi liễu        • Hí trường                • Hà Nội                • Phai môn

ĐẤT KHÁCH, thi phẩm của THANH NAM, Bìa do NGỌC DŨNG trình bày

Phụ bản của DUY THANH, NGỌC DŨNG và TRẦN CAO LĨNH

In tại ấn quán của nhà xuất bản SỐNG MỚI, Arkansas

   :: Sương

Sớm nay trời đổ sương mù

Đồi cao ngó xuống thấy mờ biển khơi

Bỗng dưng lòng thoáng bồi hồi

Tưởng đâu Phú Quốc đêm rời quê hương...

Ramsey, tháng 11, 1975

   :: Mộng cũ

Nửa khuya nghe động tiếng mưa buồn

Mái lạnh hiên người giọt giọt tuôn

Chăn gối bỗng thơm mùi dĩ vãng

Dịu dàng mộng cũ ghé môi hôn

1980

   :: Buổi đầu

Tăng bằng hữu ở Seattle

Tới đây mùa đã xuân hồng

Cây vui trổ lá, nụ mừng đơm hoa

Xin chào bằng hữu gần xa

Dẫu chưa quen biết đã là anh em

Đất lành chào mộng bình yên

Tình Đông nghĩa Bắc cành thêm mặn nồng

Đường vui chào bước tao phùng

Rộn ràng phố thấp, chập chùng đồi cao

Ngất ngây hương vị buổi đầu

Say say men rượu ngọt ngào chất nho

Tới đây như tự bao giờ

Ngẫu nhiên nắng sớm, tình cờ mưa khuya

Tủi mừng dăm mặt cố tri

Tưởng xa nghìn dặm lại về một phương

Ngậm ngùi câu chuyện tha hương

Nhìn nhau, tóc đã tuyết sương điểm buồn

Lạc trong trận đấu mê hồn

Còi chưa mãn cuộc, chân còn tới lui

Về đây chung phận, chung đời

Chung tay tiếp lửa đẩy lùi bóng đêm

Thôi, chào quá khứ ngủ yên

Những đau thương cũ vùi quên cuối trời

Giã từ luôn nữa nổi trôi

Cành tươi chim đậu, bến vui thuyền về ...

Seattle, 30-4-1976

   :: Thơ xuân đất khách

Gởi Viên Linh

Trang bìa tập thơ "Đất Kháck" của Thanh Nam

Tờ lịch đầu năm rớt hững hờ

Mới hay năm tháng đã thay mùa

Ra đi từ thuở làm ly khách

Sầu xứ hai xuân chẳng đợi chờ

Trôi dạt từ Đông sang cõi Bắc

Hành trình trơ một gánh ưu tư

Quê người nghĩ xót thân lưu lạc

Đất lạ đâu ngờ buổi viễn du

Thức ngủ một mình trong tủi nhục

Dặm dài chân mỏi bước bơ vơ

Giống như người lính vừa thua trận

Nằm giữa sa trường nát gió mưa

Khép mắt cố quên đời chiến sĩ

Làm thân cây cỏ gục ven bờ

Chợt nghe từ đáy hồn thương tích

Vẳng tiếng kèn truy điệu mộng xưa

Ới hỡi quê hương bè bạn cũ

Những ai còn mất giữa sa mù

Mất nhau từ buổi tàn xuân đó

Không một tin nhà, một cánh thư

Biền biệt thời gian mòn mỏi đợi

Rối bời tâm sự tuyết đan tơ

Một năm người có mười hai tháng

Ta trọn năm dài Một Tháng Tư!

Chấp nhận hai đời trong một kiếp

Đành cho giông bão phũ phàng đưa

Đầu thai lần nữa trên trần thế

Kéo nốt trăm năm kiếp sống nhờ

Đổi ngược họ tên cha mẹ đặt

Tập làm con trẻ nói ngu ngơ

Vùi sâu dĩ vãng vào tro bụi

Thân phận không bằng đứa mãng phu

Canh bạc chưa chơi mà hết vốn

Cờ còn nước đánh phải đành thua

Muốn rơi nước mắt khi tàn mộng

Nghĩ đắt vô cùng giá Tự Do !

Bằng hữu qua đây dăm bảy kẻ

Đứa nuôi cừu hận, đứa phong ba

Đứa nằm yên phận vui êm ấm

Đứa nhục nhằn lê kiếp sống thừa

Mây nước có phen còn hội ngộ

Thâm tình viễn xứ lại như xa

Xuân này đón tuổi gần năm chục

Đối bóng mình ta say với ta ...

1977

   :: Saigon

     Phụ bản 2 của Họa sĩ Ngọc Dũng

Tháng Tư - Thoắt bảy năm tròn

Bảy năm hình ảnh Saigon chưa phai

Bảy năm : cơn ác mộng đài

Con tàu biệt xứ trôi hoài mỗi đêm...

Saigon, ôi những thân quen

Nhịp xe chợ sớm, ánh đèn hẻm khuya

Vang trong hồi tưởng não nề

Tiếng mưa pháo kích bốn bề thủ đô

Giữa đời chợt thấy bơ vơ

Chân đi, hồn rợn mơ hồ chốn xưa

Không gian quen thuộc bất ngờ

Tưởng nghe lạc trận gió mùa thổi qua

Nỗi buồn nhức buốt xương da

Trong cơn đồng thiếp thấy ta trở về

Thấy anh em, thấy bạn bè

Thấy tù ngục, thấy chia lìa tóc tang

Bảy năm thức ngủ kinh hoàng

Lạnh tanh no ấm, bẽ bàng thương yêu

Ta đi giữa xứ đìu hiu

Lòng nghe hoang vắng như chiều cuối năm ...

Tỉnh cơn mê sảng âm thầm

Ngó ra đất khách mưa xuân hững hờ

Tháng Tư, cơn sốt đầu mùa

Gợi trong tiềm thức những giờ oan khiên

Ghé thân lữ thứ trăm miền

Nỗi buồn nào cũng mang tên Saigon

   :: Khúc ngâm trên đất tạm dung

Độc Hành - Tác phẩm của Nhiếp ảnh gia Trần Cao Lĩnh

Uống say mai sớm bạn lên đường

Thân lại nương nhờ chốn viễn phương

Trăm hận nghìn đau nào sánh nổi

Tấm lòng lưu lạc nhớ quê hương ?

Ta như giông bão tan rồi hợp

Trôi dạt còn hơn sóng đại dương

"Lận đận bên trời chung một lứa...”

Say càng chua xót, tỉnh càng thương

Tháng năm xa mãi thời hoa mộng

Râu tóc thêm gần với tuyết sương

Trên đất tam dung, đời tam trú

Còn gì ngoài mối hận mênh mang ...

Tuổi già ví tựa thân tơ mỏng

Cuộc sống trăm cơn gió bạo cuồng !

Ôi ban, ôi ta, chiều đã xế

Phù sinh thương mình ly rượu xuông.

Uống đi, uống cạn cơn cuồng nộ

Rót hết cho nhau những bẽ bàng ...

Rót hết cho nhau những bẽ bàng

Những buồn cơm áo, nhục tha hương

Bốn năm đã thấm trò dâu biển

Một cõi lưu đày rộn nhiễu nhương

Ác mộng không rời người biệt xứ

Quê xa còn ngút lửa kinh hoàng

Đi đâu hoặc có về đâu nữa

Cũng gái phong trần, trai gió sương...

Thân ái nghìn trùng, ôi bạn hữu

Uống cùng ta nhé rượu bi thương

Ngục tù bỗng hiện qua màn lệ

Đêm tối nào như thuở hỗn mang

Dằn chén, lòng đau thương tích rộn

Gào trên da thịt xích xiềng vang

Bàn tay bất lực che ngang mặt

Người ơi, người ơi, sao đoạn trường...

Chim bỏ trời xanh đau cánh gẫy

Ngựa lìa chiến địa nhớ yên cương

Mượn men tủi hận làm phong vũ

Mơ thuở đầu xanh dựng tuổi vàng ...

Hãy uống cho say, trời sắp sáng

Mai này hai đứa đã hai phương

Rồi đây hiu hắt thân bèo dạt

Trôi nổi quê người, ai nhớ thương ?

1979

   :: Bóng nguyệt lòng sông

Tặng Huy Quang V.Đ.V.

Hữu không như thủy nguyệt

Vật trước hữu không không

                   (Đạo Hạnh)

Có không : bóng nguyệt lòng sông

Cả hai tuy vậy chẳng không chút nào !

               (Hương thiền - Võ Đình)

Bóng Nguyệt Lòng Sông - Phụ bản của Họa sĩ Duy Thanh

Ngày xưa kẻ sĩ thời Xuân Thu

Khinh thế nhân tìm nơi lánh cư

Ngõ trúc, thềm rêu xa cát bụi

Rửa tay quên hết chuyện giang hồ

Nước biếc non xanh vui ẩn đột

Ném xa nghìn dặm mộng công hầu

Lòng như trăng tỏ, hồ im sóng

Thấy rõ hư huyền chuyện trước sau...

Duyên nghiệp cởi dần vòng hệ lụy

Sớm hôm làm bạn với lâm tuyền

Chiều nao hái thuốc như Lưu Nguyễn

Rũ sạch trần tâm ghé cõi Tiên

Họ coi ngày tháng như mây trôi

Chiếc bóng lưu sinh tạm cõi Người

Canh bạc trần gian dù thắng, bại

Nẻo về đất lạnh giống nhau thôi

Có gã trung niên nơi đất khách

Xót đời vong quốc, buổi vong thân

Gió mưa còn động hồn lưu lạc

Đọc chuyện đời xưa cười cổ nhân

Đâu biết đêm nay một góc phòng

Đèn khuya soi rõ nỗi mênh mông

Lòng đau chợt lắng niềm giông bão

Bắt gặp vầng trăng nơi đáy sông …

   :: Thư nhà

Tuyết đổ đầy thêm, đêm lạnh buốt

Người về phòng nhỏ bóng cô đơn

Mở chai bia lạnh thay cơm tối

Ngồi đọc thư nhà, lệ chứa chan

1981

   :: Mưa

Rơi rơi lớp lớp mưa buồn

Giọt hiu hắt nhớ, giọt mòn mỏi thương

Giọt bay khuya khoắt đêm trường

Giọt yên phận ngủ bên đường tối tăm

Giọt tan trong gió âm thầm

Giọt reo hòa hợp, giọt nằm lẻ loi

Giọt nào lạc lõng trong tôi

Xót thân vô dụng, một đời nín câm?

1982

   :: Cõi xuân non

Đất khách năm tàn vẫn gió mưa

Ngồi bên ly rượu đón giao thừa

Nhìn qua khung cửa mờ hơi nước

Chợt nhớ mưa phùn đất Bắc xưa

Ôi, cố hương xa nửa địa cầu

Nghìn trùng kỷ niệm vẫn theo nhau

Đâu đây trong khói trầm thơm ngát

Hiện rõ trời xuân một thuở nào

Thấy lại con đường tuổi ấu thơ

Cỏ mềm nhung biếc đón chân tơ

Cành non, lộc mới ngang tầm mắt

Trang sách thần tiên bụi chửa mờ

Ta bước tham lam, chạy vội vàng

Lượng đời mặc sức tháng năm hoang

Lòng vui nào biết chân khờ dại

Lỡ chọn cho mình lụy gió sương

Mê mải theo người nhập cuộc chơi

Lớn khôn theo với nắng mưa đời

Bao nhiêu mơ ước thời niên thiếu

Mỗi Tết tàn theo xác pháo rơi

Thảng thốt quay nhìn rụng mấy xuân

Trái tươi nhân thế héo khô dần

Đêm nao thức giấc cùng trăng xẽ

Thấy lạnh riềm mi giọt lệ thầm

Trong góc hồn đau dĩ vãng buồn

Vẫn còn xanh ngát cõi xuân non

Tưởng như khói pháo chưa mờ nhạt

Trên lối hoa đào trải mộng thơm

Thôi, hãy vào đây tránh gió mưa

Những lòng hoang dại, mộng bơ vơ

Đêm nay ta đối sầu lưu lạc

Trong khói men nồng hạnh phúc xưa ...

1982

   :: Đêm cuối năm uống rượu một mình

Tặng Ngọc Dũng

Đêm cuối năm uống rượu một mình - Phụ bản của Họa sĩ Ngọc Dũng

Rượu mời ta rót cho ta

Bạn gần không tới, bạn xa chưa về

Rót nghiêng năm tháng vào ly

Mắt nheo bóng xế, tay che tuổi buồn

Rót đầy băng giá cô đơn

Rót thao thức nhớ, rót hờn giận quên

Thôi, đừng. Thôi hãy nằm yên

Ngủ ngoan đi nhé cơn điên thuở nào

Cho ta với bóng cùng nhau

Ngất ngư rót mãi tỉnh vào cơn say

Bốn mươi lăm tuổi rồi đây

Lá xanh còn được bao ngày phù du ?

Rót đau thân thế mơ hồ

Nửa khôn ngoan thức, nửa rồ dại mê

Ngó đời lăn lóc vòng xe

Rã rời xích chuyển ê chề bánh quay

Ngó lui hun hút đêm dài

Những xuân đã lánh những đời đã xa

Rót thêm ly nữa mời ta

Cái say như muốn chuyển qua cái sầu ...

Bốn mươi lăm tuổi rồi sao ?

Ngó gương xưa thấy tóc râu rối bù

Trán hằn dăm lũng ưu tư

Cuộc chơi trần thế chừng như mỏi mòn

Sóng nhồi, thác đẩy, mưa tuôn

Đời như cuối hạ, mộng còn đang xuân

Bốn mươi lăm tuổi quay nhìn

Cái trôi cùng với cái chìm đuổi đeo

Tiếc gì trận gió thu reo

Tóc xanh phơ phất chạy theo mộng vàng

Hỡi ta, ngày xế năm tàn

Rượu mời sao chẳng rót tràn đau thương

Uống say mai sớm lên đường

Đấu trường lại múa dăm đường võ quen

Ru ta, này khúc ưu phiền:

“Ngủ ngoan đi nhé, cơn điên thuở nào...

Saigon 1974

   :: Bài hành đón tuổi 40

Én nhạn về Nam xuân rồi đây

Chợt thèm ly rượu, chút mưa bay...

Gọi về trong đáy hồn lưu lạc

Những bước chân xưa nhạt dấu giầy

Bạn cũ hãy nương theo rét lạnh

Về đây cũng nhập một cơn say

Uống ly thứ nhất mừng tao ngộ

Cho tiếng cười lên vỡ tháng ngày

Vào cuộc hành hương tìm gặp lại

Cõi trời xanh biếc tuổi thơ ngây

Trong veo cặp mắt chưa vương bụi

Chăn chiếu còn thơm ngát mộng trai

Chí lớn chia nhau đầy gác nhỏ

Bụi hồng chưa khiến tóc xanh phai

Đồng tiền mừng tuổi ngày Nguyên Đán

Canh bạc đời chưa lột trắng tay

Dăm bảy lòng sông ôm biển cả

Coi đời dưới mắt nhẹ không ai

Cơn mê nhập cuộc sầu chưa bén

Thân thế chưa đau cát bụi này

Gió nổi mười phương trời buổi đó

Với ngày như lá tháng như mây

Lầu sương từng buổi đùa nhan sắc

Giấc ngủ thềm khuya rộn tiếng hài

Chiều xuống đã nghe lòng rộn rã

Gió lên hồn ngỏ phố vui mời

Ca trường, hý viện, xuân như hạ

Đời thả trôi vào nhịp phách lôi

Lãng đãng khói sương trời tưởng nhớ

Ly này xin cạn hết chua cay

Mười lăm năm đó từ phiêu bạt

Đứa vợ con yên, đứa lạc loài

Viết mướn đã bao thằng mệt mỏi

Sang giàu đếm được những ai đây ?

Lưới đời chân đã bùn nhơ vướng

Mắt vẫn trời cao rướn cánh tay

Cuộc chiến nay chừa đăm bảy mạng

Thôi thì rượu đó, uống cho say

Rót thêm ly nữa chào năm cũ

Tuổi bốn mươi rồi, thương lắm thay !

Lận đận lý nào theo trọn kiếp

Tối tăm không lẽ mãi đêm dài ?

Niềm thê nhi đó giờ yên phận

Nợ áo cơm này nặng trĩu vai

Năm tháng sức trai mòn mỏi mãi

Nụ xuân đời đã lánh tầm tay

Vở tuồng nhạt nhẽo màn chưa hạ

Vai kép buồn kia vẫn diễu hoài

Nhìn lại trời xưa vừa khép kín

Thơ hồng, tuổi ngọc tiếc thương ai …

Nghiêng chai, thêm một ly này nữa

Trên vách sầu ta đối bóng gầy

Chợt tiếng con thơ cười lảnh lót

Nhìn con, lòng bỗng thấy xuân đầy

Lại đây con nhỏ, con yêu dấu

Bố uống cho con ly rượu này

Ly rượu mừng con tròn mộng đẹp

Niềm vui hoa nở tháng năm dài

Ngủ đi, con hỡi mai khôn lớn

Đời sẽ bình yên không lửa gai

Trong vắt hồn con nguyên khối ngọc

Lượng xuân đời chẳng khép vòng tay

Nhìn con giây phút lòng tan biến

Những chuyện ân thù, những đắng cay

Tiếng bạc đời cha gieo đã lỡ

Chiều tà khôn gỡ nước cờ sai

Trắng tay nhìn lại còn con đó

Hy vọng đòi cha mẹ kiếp này

Tăm tối căn phần cha đã chịu

Cánh hồng con hẳn sẽ xa bay

Ngủ đi con, ngủ đi yên giấc

Cha ru con bằng hơi rượu say

Cha ru con bằng lời thống khổ

Trong nhục nhằn mê sảng đêm nay

Chếnh choáng lòng khuya men đã ngấm

Nghe ngoài đêm tối tiếng mưa rơi

Vọng lời xao xác hồn năm tháng

Chuyển nhịp mùa xanh lại đất trời

Bắt chước cổ nhân nâng chén rượu

Mừng xuân thay áo mới cho đời

Mười năm thêm một bài thơ nữa

Viết tặng riêng mình tuổi bốn mươi ...

Saigon 1970

   :: Khi về hỏi liễu

Phụ bản 1 của Họa sĩ Ngọc Dũng

Mai ta về biết môi em còn thắm

Mắt đa tình còn giữ lửa đam mê ?

Cho thành phố mùa thu xưa chợt ấm

Những nụ hồng thơm ngát lối ta đi ...

Mai ta về tóc em còn mướt chảy

Như thiên thu dòng suối tỏa trầm hương ?

Ta, gã thợ si tình xin vuốt chải

Với bàn tay làm lược, mắt làm gương...

Mai ta về con phố xưa còn đẹp ?

Để những giờ tan học đạo cùng em

Nhìn tay ngọc lẩn trong tà áo khép

Bước ngập ngừng trên những nẻo đường quen …

Mai ta về biết em còn đứng đợi

Dưới hiên nhà râm mát bóng hoàng lan

Hay giông bão đã làm em biến đổi

Những hẹn xưa, thề cũ đã phai tàn?

Mai ta về biết em còn chung mộng

Mái nhà vui, hạnh phúc nở hoa đời

Em vẫn thơ ngây, dịu hiền bé bỏng

Hay vườn xưa, lan huệ héo hon rồi?

Mai ta về không biết em còn nhớ?

Hay trăm năm sầu chết phút tương phùng

Em ngó ta như ngó người khách lạ,

Giọng lạnh lùng và bình thản : "Thưa ông...”

Đà Nẵng, 1962

   :: Hí trường

Đêm nay nhạc hội có hai người

Ca sĩ là em, khán giả tôi

Sân khấu mượn ngay đời rộng lớn

Phông, màn đã sẵn cỏ hoa tươi

Tôi chọn giùm em bản nhạc đầu

Lời hiền như mộng, đẹp như sao

Có mây huyền thoại, trăng tình sử

Và chuyện hoang đường thuở gặp nhau ...

Sửa soạn chưa em ? Nhạc dạo rồi

Điệu buồn nương nhẹ tiếng mưa rơi

Đèn màu đã mở vùng mê hoặc

Em nhập thân vào ánh sáng trôi

Ta lãng du trong điệp khúc sầu

Khởi hành từ những ngả thương đau

Nét son nhòa lệ môi còn ấm

Những nụ hôn đầy hạnh phúc trao

Rạo rực hồn theo nhạc chuyển cung

Lời ca em tỏa đẫm men nồng

Dìu nhau trở lại mười năm trước

Đi giữa đường nhung dĩ vãng hồng

Nhịp đổi bâng khuâng, nhạc chậm dần

Ý sầu nhắc nhở chuyện lìa tan

Rưng rưng kỷ niệm chùng âm độ

Bão nổi mây chìm giọng cố nhân .

Đèn bỗng thay màu. Nhạc bỗng ngưng

Hững hờ đêm tối bức màn buông

Em theo tiếng hát vào hư mộng

Ngơ ngác mình tôi giữa hí trường ...

Saigon 1972

   :: Hà Nội

Gửi Nguyễn Minh Lang

và Thy Thy Tống Ngọc

Hà Nội ơi, ta lại nhớ thương rồi

Tha thiết quá những thân tình vạn dặm

Một tà áo, một màu son, sắc phấn

Dăm nụ cười dăm mái tóc xanh xanh

Ngày ta đi mưa phủ kín kinh thành

Rượu không uống cũng say lòng lãng tử

Bắt chước người xưa ngâm câu Nhất khứ

Học đòi thuở trước hát Độc hành ca

Rằng, đường dài mà có một mình ta

Thương nhớ lắm, ôi lũ người ở lại

Ai tiễn đưa ta nụ cười tê tái

Ai viết cho ta những cánh thư buồn

Ở phương này, ta một bóng cô đơn

Năm tháng lạ với hai mùa mưa nắng

Một mớ hành trang ưu sầu chất nặng

Giữa Saigon lạc lõng bước chân thơ ...

*

Hà Nội ơi, ôi biết đến bao giờ

Ta lại thấy sóng Tây Hồ bát ngát

Gió Trúc Bạch hương sen nồng ngây ngất

Chiều Cổ Ngư phượng đỏ một khung trời

Tuổi học trò xe đạp lượn từng đôi

Những Chủ nhật trên đường vui mở hội

Trời xanh biếc đẹp như màu cốm mới

Yêu làm sao kỷ niệm tuổi hai mươi

Mới ngày nào nay đã quá xa xôi...

Hỡi cặp mắt và nụ cười phố Huế

Trong xa cách hãy giữ giùm ta nhé

Những sớm thu, chiều hạ hẹn hò xưa

Mong vẫn còn thơm ngát những giòng thư

Nỗi thương nhớ tưởng cào da xé thịt

Ôi, Hà Nội của bao tình thắm thiết

Những đường quen ngõ thuộc lõi đi về

Của một thời chân thả bước đam mê

Làm một gã tình si ngoài cửa sổ

Vườn thơ dại đóa hoa đầu mới nở

Trong men nồng vừa chớm vị tương tự …

*

Đêm Saigon trở lạnh giữa mùa mưa

Thấy hiu hắt cơn gió thu Hà Nội

Đốt điếu thuốc thả hồn theo sợi khói

Mắt bỗng cay như buổi ấy lên đường ...

Saigon, tháng 9-1953

   :: Phai môn

Tặng Nguyễn Thiệu Giang

Ở đây trời thiếu màu xanh

Tường xiêu vách đổ nồng tanh máu người

Đêm đêm quỷ rú mà cười

Hoang vu che lấp đấu đời xa xưa

Ta về chân bước bơ vơ

Ngựa xe lạc nẻo kinh đô nhục nhằn

Men say thu ấy chưa tàn

Nhớ thương chùng một âm đàn xót xa

Đất cằn héo cỏ khô hoa

Ba năm cát bụi đã nhòa đường son

Tâm tư nặng chĩu u hờn

Tuổi hai mươi sớm phai mòn ước mơ

*

Ở đây nước đọng ao tù

Mùa xuân tàn tự bao giờ hả em ?

Hà Nội 1951

Cùng Tác Giả:

- Trang Thơ Thanh Nam Thơ