30-5-2020 | ÂM NHẠC

Phạm Trọng, tác giả "Trường Làng Tôi" và "Mùa Thu không trở lại"

  NGUYỄN ĐÌNH TOÀN

    Nhạc sĩ Phạm Trọng
   (1935 - 1998)

Phạm Trọng sáng tác khá nhiều. Nhưng thính giả vẫn nhớ đến ông nhiều nhất qua hai ca khúc Mùa Thu Không Trở Lại và Trường Làng Tôi.

Những người đã viết về ông không ai cho biết rõ ca khúc nào trong hai ca khúc đó, đã được Phạm Trọng viết trước. Nghe, không đoán ra được.

Có điều chắc chắn Mùa Thu Không Trở Lại đã dược Phạm Trọng sáng tác tại Pháp.

Sinh viên Việt Nam cùng thời với Phạm Trọng nói rằng họ đều biết hoặc thuộc Mùa Thu Không Trở Lại.

Ca khúc này của Phạm Trọng, cùng với thơ Nguyên Sa, thơ Cung Trầm Tưởng, đã làm cho những ngọn đèn của ga Lyon, sương mù sông Seine, công viên Luxembourg trở thành gần gụi hơn đối với các thính giả Việt Nam, nhất là các thính giả trẻ, vào cái thời còn ít người được đi xa:

Mùa Thu Không Trở Lại: Bản ký âm 1 và 2, Ánh Tuyết trình bày

Ngày em đi

Nghe chơi vơi não nề

Qua vườn Luxembourg

Sương rơi che phố mờ

Buồn này ai có mua

Từ chia ly

Nghe rơi bao lá vàng

Ngập dòng nước sông Seine

Mưa rơi trên phím đàn

Chừng nào cho tôi quên

Hôm... em ra đi mùa thu

Mùa thu không trở lại

Sự gần gụi, cái chất thơ mộng, lãng mạn, người ta cảm nhận được khi đọc thơ, nghe nhạc, sự thật cũng chỉ có trong tưởng tượng.

Bài hát người ta thực sự chia xẻ xúc động với Phạm Trọng là bài Trường Làng Tôi.

Trong văn, thơ của chúng ta, nhạc của chúng ta, hình ảnh của ngôi trường cũ, được nhắc tới rất nhiều.

Những kỷ niệm “hoang mang” của ngày khai trường Thanh Tịnh kể lại, rất nhiều người còn nhớ.

“Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc, áo nàng xanh anh mến lá sân trường” (Nguyên Sa).

“Tôi yêu thầy tôi lắm, nhớ tiếng nói vang vang” (Phạm Duy)

Hình như tình cảm sâu đậm nhất người ta thường dành cho các trường ốc trong đời mình là ngôi trường tiểu học.

Có phải vì đó là mối tình sớm hơn mối tình đầu?

Thắm thiết vậy nhưng đó vẫn chỉ là những “mảnh tình” người ta dành cho ngôi trường cũ.

Trong nhạc của chúng ta chỉ có hai (?) ca khúc các tác giả đã dành trọn tác phẩm để nói về ngôi trường thời thơ ấu của mình.

Bài thứ nhất đã có từ lâu lắm, có tên là “Trường Xưa” thì phải, tác giả là ai, kẻ viết bài này, cho đến nay cũng chưa biết, nhưng còn nhớ được lời ca như sau:

Bao tháng ngày xa vắng trôi

Còn đây nếp trường xưa

Xa vắng càng thiết tha mong

bên mấy khung song thưa

Say ngắm từng gian lớp xinh

Lòng xao xuyến tình thơ

Bao tình thơ ngây những lúc vui chơi

Cùng ngồi quanh bóng mát cùng reo cười

Cây xoài xưa kia lá tốt xanh tươi

Chạnh lòng ai nhớ tiếc khó nguôi

Trông khắp trường thấy khác xưa

Từ hiên trước tường sau

Nhưng bóng hình sáng tươi xưa trong trí đây in sâu

Ngao ngán thời vui sướng qua ngày nay biết tìm đâu

Bài thứ hai là Trường Làng Tôi của Phạm Trọng. Sau này, các ca khúc của Phạm Trọng có nhiều cái xa, cái lạ, cái hay khác. Nhưng Trường Làng Tôi của ông với giai điệu hồn nhiên, ca từ mộc mạc, đằm thắm, dường phản ánh nguyên vẹn bầu trời ấu thơ trong sáng, đầy kỷ niệm, mỗi người đều cùng như ông, nuôi giữ trong lòng.

Khi cái kho tàng ấy bị chiến tranh tàn phá, xóa bỏ, người ta mang chung một vết thương, một nỗi đau.

Ðó có thể là lý do giải thích vì sao rất nhiều người yêu ca khúc Trường Làng Tôi của Phạm Trọng :

Trường làng tôi: Bản ký âm, và Tam ca áo trắng trình bày

Trường làng tôi cây xanh lá vây quanh

Muôn chim hót vang lên êm đềm

Lên trường làng tôi con đê bé xinh xinh

Len qua đám cây xanh nhẹ lướt

Trường làng tôi hai gian lá đơn sơ

Che trên miếng sân vuông mơ màng

Trường làng tôi không giây phút tôi quên

Nơi sống bao kỷ niệm ngày xanh

Nơi sống bao mái đầu xanh màu

Ðời tươi như báo lá xanh, lá xanh

Theo tháng ngày chiến cuộc lan tràn

Qua xóm thôn nát ngôi trường xưa

Không bóng hình bao trẻ nô đùa

Cùng nhau vang hát khúc ca vô tư

Mơ đến ngày nước non thanh bình

Trong thôn xóm ấm ngôi trường xưa

Trường làng tôi nay (xưa) vang tiếng ê a

Nay (xưa) in bòng bao em nô đùa

Trường làng tôi không giây phút tôi quên

Dù cách xa muôn trùng trường ơi!

Phạm Trọng tên thật là Phạm Trọng Cầu. Ông sinh năm 1935 và đã mất tại Sài Gòn ngày 26 Tháng Năm, 1998.

Nguyễn Đình Toàn

Nguồn: cothommagazine.com/

Cùng Tác Giả:

- Trang Thơ Nguyễn Đình Toàn Thơ

- Nhà ngôn ngữ học Nguyễn Bạt Tụy Nguyễn Đình Toàn Nhận định

- Hoàng Hải Thủy Nguyễn Đình Toàn Nhận định

- Phạm Trọng, tác giả "Trường Làng Tôi" và "Mùa Thu không trở lại" Nguyễn Đình Toàn Nhận định

- Nhạc sĩ Anh Việt (1927-2008) Nguyễn Đình Toàn Nhận định

- Nhạc Sĩ Hoài An Nguyễn Đình Toàn Nhận định

- Hoàng Dương Nguyễn Đình Toàn Nhận định

- Tuấn Khanh Nguyễn Đình Toàn Tạp luận

- Nhạc sĩ Trần Thiện Thanh Nguyễn Đình Toàn Tạp bút

- Nhạc sĩ Văn Cao (1923 - 1995) Nguyễn Đình Toàn Tạp bút