17-4-2020 | VĂN HỌC

Một Thoáng Xuân Trong Thơ Thái Tú Hạp

  PHÙ VÂN

     Nhà thơ Thái Tú Hạp

Tôi xin giới thiệu một trong những nhà thơ mà tôi mến mộ là Thái Tú Hạp, dù tôi chưa hề gặp mặt. Nhưng tôi vẫn thường tự hỏi, có cần phải biết nhau, có cần phải một lần tâm sự thâu đêm suốt sáng hay không để mới vỡ ra nguồn cảm thông? Qua thơ anh - thơ theo khuynh hướng trữ tình, tôi tìm thấy ở anh một tâm hồn hiền hòa rất gần gũi và trung hậu của dân tộc mình.

Thế cho nên, thế giới trong thơ của Thái Tú Hạp là một cõi không gian huyền diệu, u trầm tĩnh mặc, có những dấu chân hoài niệm còn in trên lớp rêu phong, có ánh nắng lung linh trên màu cỏ hoa, có tiếng suối róc rách theo nhịp rung động hài hòa của trái tim.

Thế giới trong thơ Thái Tú Hạp là một bóng mát để ta dừng chân tạm nghỉ trên một chuyến hành trình đi tìm cái đẹp vĩnh hằng, đi tìm một chốn an lành vĩnh cửu trong bàng bạc màu Thiền và trên cõi cao vời thâm sâu của Phật Giáo.

Thế giới trong thơ của Thái Tú Hạp là giòng suối mát để ta soi mình dưới nước, thấy bóng mình lung linh trong tiểu ngã và chợt tỉnh thức hòa trong đại ngã trong tâm lượng bao dung của đất trời, trong huyền nhiệm chuyển hóa của biển cả...

Thái Tú Hạp là cây bút đã thành danh vào thập niên 60, sinh tháng 4 năm 1940 tại thành phố Hội An, Tỉnh Quảng Nam. Từ năm 1956 đến 1975 đã liên tục đăng thơ trên các tạp chí văn nghệ ở Sàigòn như Bách Khoa, Văn, Giữ Thơm Quê Mẹ, Văn Học, Khởi Hành, Gió Mới, Nghệ Thuật, Ngày Nay, Tiền Phong, Mai...

Tác phẩm đã xuất bản: Tuyển tập Sông Thu (thơ, 1962) với Thành Tôn và Hoàng Quy; Thèm Về (thơ, 1970); Chim Quyên Lạc Ngàn (thơ, 1982); Thơ Văn Việt Nam Hải Ngoại (tuyển tập, 1985); Miền Yêu Dấu Phương Đông (thơ, 1987); Thơ Văn Phật Giáo (tuyển tập, 1983); Hạt Bụi Nào Bay Qua (thơ, 1995), Chủ biên Tập San Quảng Đà nhiều năm.

Tác Phẩm sẽ xuất bản: Thơ Văn Việt Nam Hải Ngoại (tập 2); Bên Ngàn Lau Xanh (tùy bút), Tuyển Tập Thơ Nhạc (Thái Tú Hạp và nhiều nhạc sĩ); Giở Trang Vô Tự Trắng Nhòa Sắc Không (thơ).

Rồi mùa xuân mời gọi, tôi đi vào khung trời đào trắng mai vàng. Quê hương thực thể vào xuân hay lòng tôi mơ tưởng, khi sáng nay thức dậy đọc thơ Thái Tú Hạp, bàng hoàng nghe những âm vang thương đau từ bên kia bờ đại dương vọng lại rồi chung hòa trong tiếng chuông ngân tại thế thánh thiện, thiêng liêng, mầu nhiệm để cứu rỗi, để giác ngộ.

Tiếng chuông réo gọi người về với quê nghèo đổ nát để dựng lại mái ấm hạnh phúc, về với núi rừng non cao, nghe tiếng suối ngọt ngào yêu dấu.

Mùa xuân, những ước mơ thật lành, như:

...

Sáng nay

Nghe tiếng chuông ngân thánh thiện

Mùa xuân mời gọi thiêng liêng

Như chính lòng ta vô nhiễm

Vừa thức dậy bàng hoàng

Những âm vang đã tắt lịm từ vực thẳm đau thương

...

Réo gọi ta về

Dựng lại căn nhà hạnh phúc

Giữa mùa xuân Pháp Hoa

Trên mảnh đất quê nghèo đổ nát

Ta dắt díu em về

Trồng lại luống hoa

Nghe suối hát trong rừng Viên Giác

Đời có nhau chân thật tình yêu

(Vẫn Yêu Em, Mùa Xuân)

“Đời có nhau chân thật...”, tình vẫn mãi lưu hương. Cớ sao ta không trân trọng, nên hương tóc người yêu mờ phai trong gió. Cớ sao ta không gìn giữ, nên chim quyên cũng lạc cuối trời. Giờ trở lại chốn xưa, mong lần nữa hạnh ngộ trong vườn hoa hoàng lan. Nhưng lan nay đã tàn, ta ngậm ngùi lê chân về cuối phố, nghe sầu nát tan.

Nắng chiều còn luyến lưu trên xóm vắng, con chim nhỏ cũng lạc loài như ta. Con đường về mênh mông trần thế, huyễn hoặc cơn mê, mập mờ như ánh sao khuya lãng đãng trôi trên giòng sinh tử.

Ừ nhỉ, một mình em trùng điệp với non ngàn và em có thấy không, trong vườn xuân hạnh ngộ “hoàng lan xưa vẫn nở trên từng nhánh thơ ta”:

Trong vườn xuân hạnh ngộ

Hoàng lan hiu hắt tàn

Dấu chân về cuối phố

Nghe sầu vỡ trăm năm

Chiều qua hiên tiểu muội

Nắng sót trên cành lan

Chim lạc loài hỏi khách

Xóm vắng buồn mênh mang

Còn đâu hương tóc em

Hoàng lan nao nức nhớ

Phố cũ chiều lang thang

Đường rêu hoang lệ nhỏ

Trong vườn tâm trần thế

Đời huyễn hoặc cơn mơ

Trôi trên giòng sinh tử

Nhòa khuất như trăng sao!

Núi non vây trùng điệp

Một mình em xót xa

Hoàng lan xưa vẫn nở

Trên từng nhánh thơ ta!

(Trong Vườn Xuân Hạnh Ngộ)

Xuân lại về. Những tàng cây trơ trụi mùa đông nay đã chuyển mình với mầm xanh lá mới, với nụ mầm thiên thu trỗi dậy như đời đời kiếp kiếp hóa thân trong vòng sinh tử luân hồi. Mùa xuân muôn năm cũ trở về như vòng quay thời gian nghiệt ngã âm dương.

Phải chăng chỉ mình ta bị cuốn hút vào giòng suy tưởng, rằng từ vô lượng kiếp tình yêu mùa xuân vẫn mãi mãi tinh khôi?

Phải chăng em vì ta mà đến, có sá gì rừng núi bao la, có sá gì lửa cháy trong thạch thất, bởi trong em, tình yêu cao rộng hơn núi rừng, còn nóng bỏng hơn lửa cháy?

Từng nhánh cây đứng im

Nụ mầm thiên thu nẩy

Khu vườn rộn rã chim

Mặt trời vừa thức dậy

Lá lao xao hát thầm

Mùa xuân muôn năm cũ

Đã về trên đọt cây

Khi sương còn ngái ngủ

Chỉ một mình ta thôi

Trôi theo giòng suy tưởng

Những tình xuân vô lượng

Rót từ cõi nguyên khôi

Lửa tàn trong thạch thất

Rừng khoác kín đôi chân

Em vì ta bước lại

Từ đó lộc ra xuân

(Từ Đó Ra Lộc Xuân)

Vẫn những nhịp ngũ ngôn buồn bã lạnh lùng giữa khung trời trùng trùng tuyết phủ. Quan san cách trở, bằng hữu xa xôi, chỉ còn mình ta trong thạch thất đốt lửa ươm sầu. Trên cánh đồng tuổi nhỏ, con chim quen cũng biền biệt xa bay. Ôi phương đông - quê hương tội nghiệp của ta ơi “đất cày lên sỏi đá”, mùa xuân phủ đầy màu trắng mây bay!

Những cánh én đã về, mùa xuân đã tới. Ta vui mừng báo tin cùng thế giới, đất nước ta có mùa xuân, có hồn thiêng Tổ quốc Việt Nam.

Nhưng đó là mùa xuân an bình của những ngày xưa cũ, của thuở ta còn sống trên quê hương, đó là mùa xuân tinh khôi nguyên vẹn trong quặn thắt về quê cũ:

Tin thơ từ ải nhạn

Bốn phương tuyết trùng vây

Lửa sầu trong thạch thất

Bạn hiền thăm thẳm xa

Trên cánh đồng lã vọng

Không còn dấu chim quy

Chiều phương đông đá dựng

Mùa xuân mây trắng bay

Bao giờ chim én lại

Mùa xuân sông núi ta

Mọc lên từ hơi thở

Từ mạch máu ra hoa

Báo tin cùng nhân loại

Ta cũng có mùa xuân

Ta vẫn còn đất nước

Tiếng gọi hồn Việt Nam

Mùa xuân chưa kịp tới

Sầu đã cấy trong tim

Tiếng cười phiên chợ Tết

Trên cánh đồng quê hương

Tin nhạn phiêu du rồi

Hạt mầm hư vô nẩy

Mùa xuân còn tinh khôi

Trong hồn ta cố quận

(Mùa Xuân Tinh Khôi)

Ta lại gặp một Thái Tú Hạp trong nhịp điệu lục bát thánh thót nỗi muộn phiền, vắng nụ cười u thẳm phương đông - cái “Miền Yêu Dấu Phương Đông” tội nghiệp của những thuyền nhân thế kỷ 20 đã phải đứt ruột rời bỏ quê hương.

Mùa xuân trên hải đảo chạnh lòng nhớ cố hương, nhớ em. Thôi từ đây biền biệt nhân gian, xa vắng cội nguồn:

Cõi khuya quạnh quẽ em về

Nhớ chăn chiếu đẫm nỗi tê tái buồn

Mùa xuân hải đảo kinh hoàng

Đời mưa bão lạnh thêm vàng võ tôi

Chút than lửa đó phận người

Chiều u thẳm bặt tiếng cười đông phương

Thôi còn đâu nữa hướng dương

Quê nhà chỉ thấy khói sương tỏa mờ

Còn em vườn cũ trong thơ

Hoa chanh thơm nức tóc bờ vai ngoan

Chuông ngân động cánh mai vàng

Tình cho nhau mấy dặm ngàn chân vui

Giờ xanh bóng liễu ngậm ngùi

Bên sông cánh hạc lưng trời vút xa

Đêm ray rứt giọt mưa sa

Nhân gian biền biệt cành hoa cội nguồn

Tâm xuân hiu hắt phố buồn

Cố hương dao cắt mỏi mòn châu thân

Hồn sông núi vẫn cưu mang

Đào hoa còn nhớ, nắng vàng bên sông?

(Xuân Ngàn Dặm Xa)

Cuối cùng phải nói đến nghệ thuật xử dụng điệp ngữ của Thái Tú Hạp trong bài “Mùa Xuân Yêu Em”, làm ta mường tượng đến tài hoa của Nguyễn Du mà không phải Nguyễn Du, tiếng đàn của Kiều mà không phải nàng Kiều!

Mùa xuân từ thuở yêu em

Núi non xứ Quảng cũng mềm bước đi

Hàng cây nẩy lộc thầm thì

Nghe như dòng suối từ bi cội nguồn

Mùa xuân từ độ bao dung

Tiếng chung thủy ở. Tiếng đường mật vui

Tiếng hờn ghen. Tiếng ngậm ngùi

Tiếng đau dao cắt. Tiếng mùi mẫn yêu

Lúc khuya sớm thuở quê nghèo

Lúc chinh chiến lửa phận treo tuổi mình

Lúc ngã ngựa. Khi tàn binh

Lúc non cao vẫn trọn tình thăm nuôi

Trùng dương u thảm phận người

Quẩn quanh hải đảo tiếng cười đắng cay

Xa rồi thác lũ trời tây

Đời hư ảo thoáng chim bay cuối ngàn

Đất trời thơm ngát lộc non

Cho ta xuân thắm vô vàn yêu em

(Mùa Xuân Yêu Em)

Phù Vân - Đức Quốc

Phù Vân

Nguồn: nguyentruongto.info

Cùng Tác Giả:

- Một Thoáng Xuân Trong Thơ Thái Tú Hạp Phù Vân Nhận định