6-10-2012 | VĂN HỌC

TRANG THƠ NGUYỄN CHÍ THIỆN

Tôi Chưa Sống      Tôi Nhắm Mắt      Đêm Nằm Nghe

Trái Tim Tôi                 Xưa Lý Bạch         Mẹ Tôi

Anh Gặp Em          Nhắm Mắt Là Con      Thời Gian Hỡi

Chuyên Chính Vội May       Mỗi Lầm Lỡ        Nắng Phai

Tôi Là Bạn            Thơ Của Tôi

   :: Tôi Chưa Sống

Tôi chưa sống cuộc đời tôi định sống

Tôi còn yêu bao giấc mộng thương yêu!

Philippovna, Marguerite, Thúy Kiều

Chiều Mạc Tư Khoa, nắng lòa đất thánh

Đêm Danube nước trời sao lấp lánh

Ánh niềm vui trong hốc mắt người thân

Những vần thơ trong lao ngục nhục nhằn

Những khoản chót sâu vào tim óc khắc

Những khoản lớn lên là tôi đã mắc

Ước mong gì trang trả nữa anh ơi!

(1969)

   :: Tôi Nhắm Mắt

Tôi nhắm mắt nằm yên không ngủ

Kẻng báo rền vang, sáng tự bao giờ

Tôi nằm yên không nghĩ ngợi không mơ

Mà lịm chết trong lòng mờ ủ rũ:

Bóng mẹ cha già đớn đau hóa mụ

Đêm tối mênh mông đóm lửa vật vờ

Bóng cuộc đời tôi lặng vắng như tờ

Thất thểu, bơ vơ, khóc cười lỡ dở

Bóng nhợt xám vài mối tình khổ sờ

Lao đảo đi về, tuyệt vọng âm u

Bóng hình tôi ho ra máu, lưng gù

Mở mắt ra sừng sững bóng trại tù!

(1969)

   :: Đêm Nằm Nghe...

Đêm nằm nghe tiếng mưa rơi

Nghe hơi gió thổi, nghe đời quạnh hiu

Niềm yêu nát dột, tiêu điều

Niềm tin bóng đổ siêu siêu mái tường

Chân trời - chuyện cũ đáng thương -

Văn chương nặng chĩu gông xiềng khổ đau

Gia đình tan tác lìa nhau

Trưa chiều lưng bát cơm rau lạnh lòng

Nửa đời thân thế long đong

Nhà thương tù ngục xoay vòng tuổi xuân

Một năm thổ huyết dăm lần

Mười năm cầm cố tiêu dần thịt da

Rừng hoang biên giới mưa sa

Hoẳng kêu nấc giọng xa xa trên ngàn

Chăn đơn khôn ấm nỗi hàn

Co lên đắp tấm thân tàn bỏ đi...

(1974)

   :: Trái Tim Tôi

Trái tim tôi, câu chuyện triền miên

Chỉ em nhỏ hiểu và yêu thích

Em không hiểu cái thâm trầm súc tích

Nhưng hồn em hiểu được cái thần tiên.

Trái tim tôi, bút nghiên và ống quyển

Của anh đồ thi cử vô duyên

Vất nằm yên trong xó bụi che dầy

Mơ võng lọng kiệu cờ như nước chảy!

Trái tim tôi, quả ớt hồng cay

Mà mấy kẻ quen mùi ngon ngọt

Dám tò mò mon men nhấm nhót

Thò lưỡi vào đã phải rụt ra ngay

Trái tim tôi, quán nghèo gió lọt

Chỉ dừng chân kẻ lỡ độ đường

Giữa đêm dầy lạnh lẽo hơi sương

Kẻ lỡ độ sẽ tìm ở đó

Chút lửa ấm ngọn đèn dầu vặn nhỏ.

Trái tim tôi, lòng thung mà nệm cỏ

Sẵn sàng đỡ kẻ rủi ro

Từ đỉnh non cao coi đời là nhỏ

Xẩy chân lộn ngã thình lình

Trái tim tôi, tòa lâu đài cổ kính

Đứng âm thầm soi bóng nước lung linh

Vài kẻ qua hiểu giá trị, cúi đầu

Song kết cục không một người muốn tậu!

Trái tim tôi, khởi thủy ngàn dâu

Rồi nó hóa biển sâu dào dạt

Giờ nó chỉ là nơi cồn cát

Mà Dã Tràng thôi việc đã từ lâu.

Trái tim tôi, đồng trũng nước sâu

Nó chờ mong nước lũ mưa ngâu

Để có thể trào dâng muôn đợt sóng

Và sóng kia, những ngọn sóng bạc đầu!

(1965)

   :: Xưa Lý Bạch

Xưa Lý Bạch ngửng đầu nhìn trăng sáng

Rồi cúi đầu thương nhớ quê hương

Nay tôi ngẩng đầu nhìn nhện giăng bụi bám

Cúi đầu giết rệp nhặt cơm vương

Lý Bạch rượu say gác lên bụng vua Đường

Tôi đói lả gác lên cùm rỉ xám

Lý Bạch sống thời độc tôn u ám

Phong kiến bạo tàn chưa có tự do

Tôi sống thời cộng sản ấm no

Hạnh phúc tự do, thiên đường mặt đất

Rủi Lý Bạch, mà may tôi thật!

(1967)

   :: Mẹ Tôi

Mẹ tôi trong những ngày giỗ chạp

Thường ngồi chắp tay cầu khẩn giờ lâu

Chiếc áo hoa hiên cũ đã bạc màu

Tôi chỉ thấy mẹ dùng khi lễ bái

Đời của tôi nhiều khổ đau oan trái

Mẹ bao giờ cũng cầu nguyện cho tôi

Đứa con trai tù tội mấy phen rồi

Hàng nước mắt chảy giòng trên má mẹ

Ngồi bên mẹ, tôi thấy mình nhỏ bé

Tình thương yêu của mẹ lớn bao nhiêu

Mẹ ơi, con lòng chỉ nguyện một điều:

Được gần sống, đừng lìa xa khỏi mẹ!

Giờ hẳn mẹ mỗi khi ngồi cầu lễ

Cho đứa con tù bệnh chốn rừng sâu

Chiếc áo hoa hiên cũ đã bạc màu

Phải đầm ướt biết bao hàng nước lệ!

(1963)

   :: Anh Gặp Em

Anh gặp em trong bốn bức rào dầy

Má gầy, mắt trũng

Phổi em lao, chân em phù thủng

Gió lạnh từng cơn rú qua thung lũng

Em ngồi run, ôm ngực còm nhom

Y sĩ công an nhìn em, thôi nạt nộ om sòm

Em ngồi lọt thỏm

Giữa bọn người vàng bủng co ro

Những tiếng ho

Những cục đờm mầu

Mớ tóc rối đầu em rủ xuống

Mình em, teo nhỏ, lõa lồ...

Em có gì đâu mà em xấu hổ!

Em là đau khổ hiện thân

Ngấn lệ đêm qua còn dấu hoen nhòa

Trên gò má tái

Trong lòng anh bấy nay xám lại

Nhìn em, lệ muôn chảy dài

Anh nắm chặt bàn tay em hơi rụt lại

Em nhìn anh, mắt đen, tròn, trẻ dại

Nước da xanh mái thoáng ửng mầu.

Trong quãng đời tù phiêu dạt bấy lâu

Đau ốm một mình tội thân em quá!

Chắc đã nhiều đêm em khóc như đêm qua

Khóc mẹ, khóc nhà,

Khóc buổi rời miền Nam thơ ấu

Chân trời hun hút nay đâu?

Rồi đây, khi nằm dưới đất sâu

Em sẽ hiểu một điều

Là đời em ở trên mặt đất

Đất nước đè em nặng chĩu hơn nhiều!

Nhưng nghĩ lúc thân mình bó trong manh chiếu

Anh biết lòng em kinh hãi hơn ai

Khi gió bấc ào qua vách ải

Những manh áo vải

Tả tơi

Vật vã

Vào thịt da...

Em có lạnh lắm không?

Mưa gió mênh mông

Thung lũng sũng nước bùn

Bệnh xá mối đùn, ẩm mốc

Những khuôn mặt xanh vàng gầy dộc

Nhìn nhau, đờ đẫn không lời

Nhát nhát em ho

Từng miếng phổi tung rời

Bọt sùi, đỏ thắm!

Em chắc oán đời em nhiều lắm

Oán con tàu tập kết Ba Lan

Trên sóng năm nào

Đảo chao

Đưa em rời miền Nam chói nắng...

*

Sớm qua ngồi, tay em anh nắm

Muốn truyền cho nhau chút tình lửa ấm

Mặc bao ngăn cấm đê hèn

Sáng nay em không trống không kèn

Giã từ cuộc sống

Xác em rấp trên đồi cao gió lộng

Hồn anh trống rỗng, tả tơi...

(1965)

   :: Nhám Mắt Là Con

Nhắm mắt là con nhìn thấy ngay

Mẹ mắt mờ run bước cạnh thầy

Căn gác âm thầm ngao ngán quá

Hai bóng già nua tối lại ngày.

Mơ về căn gác yêu thương ấy

Tan nát lòng con lắm, mẹ thầy

Đau ốm, hao gầy, đôi mắt lóa

Đêm ngày trông đợi đứa con xa

Giam hãm trong rừng cây vách đá

Con vẫn hình dung thấy cảnh nhà

Lệ ứa hai hàng hoen ướt má

Mẹ khóc vì con mãi, mẹ già!

Thầy hỡi, con hình dung rõ quá!

Thờ thẫn vào ra, nét mặt gầy

Hình bóng muôn vàn đau xót ấy

Quặn buốt lòng con tới đọa đày!

(1968)

   :: Thời Gian Hỡi

Thời gian hỡi, ta chán người rồi đấy

Từng phút giây người đốt bỏng lòng ta

Ôi tháng ngày sao cứ dài ra

Đằng đẵng thế ta chịu làm sao nổi!

Ta mong mãi một bình minh dữ dội

Đẩy ngày nay về ác mộng xa xôi

Những nấm mồ giả tạo hóa ra nôi

Sự sống hồi sinh vút dậy!

Thời gian hỡi,

Ta cúi xin người hãy

Rút ngắn tháng ngày để lòng ta thôi bỏng cháy

Để phút giây đừng hỏa táng đời ta

Ta muốn thấy mùa hoa

Ta muốn hái ngàn hoa

Trước lúc cỏ hoa đón ta về bụi đất

Thời gian hỡi, ta van người nói thật

Ngày bão bùng hoa nở có lâu không?

Năm, mười năm, ta có thể chờ trông

Cô thể để cho người làm khổ

Nhưng lâu quá, ta dùng dao cắt cổ

Chặt đứt đầu ngươi

Dù đứt cả đời ta!

(1960)

   :: Chuyên Chính Vội May

Chuyên chính vội may nhiều áo sọc

Đem khoác bừa lên tổ quốc mình

Rừng rú trại tù san sát mọc

Tiếng mừng năm mới, tiếng yêu tinh!

Ôi cái mùa xuân gieo khiếp kinh

Vào trong tim óc, phá gia đình

Ngục tù dựng gấp không vơ xuể

Vạn ức Mường, Mèo, Thái, Thổ, Kinh!

(1962)

   :: Mỗi Lầm Lỡ

Mỗi lầm lỡ, một mảnh lòng rạn vỡ

Song thời gian hàn gắn được đôi phần

Riêng cái lầm nơi đất đỏ dung thân

Thời gian khoét to và sâu, bất tận!

Cuộc đời tôi có nhiều lầm lẫn

Lầm nơi, lầm lúc, lầm người

Nhưng cái lầm to uổng phí cả đời

Là đã ngốc nghe và tin Cộng sản!

(1963)

   :: Nắng Phai

Nắng phai, trời đất nhòa theo

Một ngày tăm tối khổ nghèo trôi qua...

Ngôi chùa heo hút đồng xa

Cũng theo thôn xóm tan nhòa... đêm buông...

Chiều đi không một tiêng chuông

Tiễn ta về với căn buồng tối tăm

Đêm nay nào phải đêm rằm

Mà mong trăng sáng lên nằm trời xanh!

Gió rừng vật vã cây cành

Có con đom đóm vờn quanh nấm mồ

Bao giờ cho hết điên rồ?

Bao giờ tim giống nước hồ phẳng phiu

Đường đời chồng chất phiền ưu

Lòng này rồi mãi buồn thiu rã rời

Lung linh sao sáng trên trời

Ấy nơi xa thẳm khôn vời đi lên !

Đêm về giun dế rỉ rên

Nhớ thương rồi sắp triền miên sáng ngày

Ốm đau hình xác hao gầy

Ngày mai lại giống ngày nay, mong gì?

Cúi đầu, nặng bước chân đi

Mấp mô lối xóm, đen xì mặt ao

Trời cao muôn vạn vì sao

Đó là thế giới của bao mong chờ!

Hè qua, thu tới bao giờ

Đông buồn đã chống gậy chờ đợi ta

Rồi ra trông lại ngày qua

Mênh mông một bãi tha ma lạnh lùng

Gió than, đêm tối mịt mùng

Chung quanh ếch nhái côn trùng vẫn kêu.

(1965)

   :: Tôi Là Bạn

Tôi là bạn của cô gái đĩ

Ế khách ngồi ngủ gật ở vườn hoa

Tôi chẳng có gì an ủi cô ta

Ngoài tình cảm chan hòa và không khinh bỉ

Tôi là anh của những em nhỏ tí

Xó chợ đầu đường, ăn cắp vặt nuôi thân

Bé tí hon mà tù tội bao lần

Miệng tục tĩu, hồn như trang giấy trắng!

Tôi là con lão ăn mày cay đắng

Không gia đình, tàn phế, lất lây

Mời lão xơi một bữa rượu thực say

Nghe lão khóc kể những ngày xa cũ

Tôi, tóm lại, là trái tim ủ rũ

Thông cảm với nhiều số phận bùn đen

Vì chính tôi, tôi là gã nhiều phen

Khổ đói, lao tù, nhục khinh nếm đủ!

(1967)

   :: Thơ Của Tôi

Thơ của tôi không phải là thơ

Mà là tiếng cuộc đời nức nở

Tiếng cửa nhà giam ngòm đen khép mở

Tiếng khò khè hai lá phổi hang sơ

Tiếng đất vùi đổ xuống lấp niềm mơ

Tiếng khai quật cuốc đào lên nỗi nhớ

Tiếng răng lạnh đập vào nhau khổ sở

Tiếng dạ dày đói lả bóp bâng quơ

Tiếng tim buồn thoi thóp đập bơ vơ

Tiếng bất lực trước muôn ngàn sụp lở

Toàn tiếng của cuộc đời sống dở

Và chết thời cũng dở, phải đâu thơ!

(1970)

Thơ của tôi không có gì là đẹp

Như cướp vồ, cùm kẹp, máu ho lao

Thơ của tôi không có gì cao

Như chết chóc, mồ hôi, báng súng

Thơ của tôi là những gì kinh khủng

Như Đảng, Đoàn, như lãnh tụ, như trung ương

Thơ của tôi kém phần tưởng tượng

Nó thật như tù, như đói, như đau thương

Thơ của tôi chỉ để đám dân thường

Nhìn thấu suốt tim đen phường quỉ đỏ

(1975)

Cùng Tác Giả:

- Thi Sĩ Nguyễn Chí Thiện Viết Về Nhà Thơ Phùng Cung Nguyễn Chí Thiện Hồi ức

- Đồng Lầy Nguyễn Chí Thiện Thơ

- Trang Thơ Nguyễn Chí Thiện Thơ