3-4-2022 | VĂN HỌC

Nguyễn Đăng Thường: Từ Văn Chương Đến Nghệ Thuật Tạo Hình

  HUỲNH HỮU ỦY

    Chân dung Nguyễn Đăng Thường
(Hoàng Ngọc Biên)

Nguyễn Đăng Thường sinh năm 1938 ở Battambang, Kampuchea. Sau khi tốt nghiệp Đại Học Sư Phạm Sài Gòn năm 1961, dạy Pháp văn ở một trường trung học Sài Gòn. Năm 1973, rời Việt Nam sang Pháp qua ngã đường Nam Vang. Hiện cư ngụ tại Luân Đôn, Anh Quốc.

Nguyễn Đăng Thường đã dịch và giới thiệu với độc giả Việt Nam vài tác giả lớn của phương Tây như Pablo Neruda (Twenty Love Poems anh a Song of Despair), Blaise Cendrars, Jacques Prévert, Samuel Beckett, và Marguerite Duras. Các tác phẩm này đều do nhà xuất bản Trình Bày in (ở trong nước trước 1975 và ở ngoài nước sau 1975.) Nguyễn Đăng Thường cũng chủ trương nhà xuất bản “Giọt Sương Hoa” in vi tính theo dạng thủ công nghệ.

Nghiên cứu và am hiểu sâu sắc các trào lưu văn học mới từ thế kỷ XX chuyển qua thế kỷ XXI, Nguyển Đăng Thường đã dễ dàng tiến đến với nền hội họa hiện đại. Thời còn rất trẻ, lúc theo học ban Triết ở trường trung học, anh thích Bernard Buffet với bút pháp kiểu thức hóa (mannerism) với đường nét khẳng khiu, với các màu đen, xám, nhưng mươi năm sau, tư tưởng biến chuyển dần, anh tỏ vẻ thích Jean Dubuffet hơn với thứ nghệ thuật mà chính Dubuffet (1901-85) gọi là “Art Brut” (Raw Art), để gọi chung nghệ thuật “không giống ai” của những người mắc bệnh tâm thần, của trẻ con, một thứ nghệ thuật sơ khai (primitivism) của những người vẽ mà không biết vẽ.

Cuối năm 1974, vừa đến Pháp, khi bước vào một nhà sách ở Paris, Nguyễn Đăng Thường đã chộp ngay tấm postcard in một bức tranh của Dubuffet với tựa đề La Belle Fessue (The Buttocked Beauty) mà 20 năm sau anh vẫn còn giữ trên bàn viết của mình như một kỷ niệm của những ngày đầu tiên đến Pháp. Đó là bức tranh vẽ một con trâu trên thảm cỏ xanh; con trâu to lớn, bè ra, choán hết toàn tấm tranh với những nét vẽ nghuệch ngoạc của trẻ con, màu sắc thì chỉ là những vệt bùn nâu sậm sơn quét lung tung. Con người văn nghệ “hiện sinh” Nguyễn Đăng Thường dường như đã nhập vào dễ dàng với thứ nghệ thuật “Art brut” ấy. Nguyễn Đăng Thường cũng rất mê nghệ thuật của thời Dada: Art and anti-art, rồi cả giòng nghệ thuật siêu thực chuyển động rộng lớn sau này.

Chân dung Huỳnh Hữu Ủy - Nhà thơ Nguyễn Thị Ngọc Nhung - Tranh Tô Ngọc Vân

qua đồ họa bằng computer của họa sĩ Nguyễn Đăng Thường

Nguồn: Nghệ Thuật Tạo Hình Việt Nam Hiện Đại (Huỳnh Hữu Ủy)

Làm thơ, viết văn, dịch thuật, Nguyễn Đăng Thường còn vẽ tranh như là một họa sĩ tài tử. Vài mươi năm gần đây, thời đại computer phát triển, Nguyễn Đăng Thường đã sử dụng được phương tiện mới này để chuyển dịch dễ dàng hơn cách nhìn của mình về cái đẹp của hội họa.

Bước đầu, chịu nhiều ảnh hưởng của Andy Warhol, nhưng rồi cũng đã hình thành được một cách nhìn riêng. Hiện nay, Nguyễn Đăng Thường đang thử nghiệm nhiều chân dung các nghệ sĩ Việt Nam qua computer, anh cũng đang cắt dán, lắp ráp nhiều mảng hình để tạo nên tiếng nói nghệ thuật Nguyễn Đăng Thường qua phương tiện vi tính.

Huỳnh Hữu Ủy

Nguồn: diendantheky.net

Cùng Tác Giả:

- Họa sĩ Lê Văn Miến Huỳnh Hữu Ủy Nhận định

- Vài Dáng Ngựa Trong Nền Mỹ Thuật Cổ Truyền Việt Nam Huỳnh Hữu Ủy Khảo luận

- Đôi Nét Về Văn Cao Của Hội Họa Huỳnh Hữu Ủy Nhận định

- Họa Sĩ Lê Văn Tài Huỳnh Hữu Ủy Nhận định

- Họa Sĩ Bửu Chỉ Huỳnh Hữu Ủy Nhận định

- Nguyễn Đăng Thường: Từ Văn Chương Đến Nghệ Thuật Tạo Hình Huỳnh Hữu Ủy Nhận định

- Tình Tự Dân Tộc Và Dòng Thơ Kháng Chiến Huỳnh Hữu Ủy Nhận định

- Tranh Khắc Gỗ Dân Gian và Các Tác Phẩm Văn Học Cổ Huỳnh Hữu Ủy Biên khảo

- Nguyễn Đức Sơn: Một Đỉnh Thơ Kỳ Dị Và Cô Độc Huỳnh Hữu Ủy Nhận định

- Họa Sĩ Nguyễn Anh Huỳnh Hữu Ủy Nhận định