21-01-2013 | VĂN HỌC
Đi Tìm Địa Ngục Có Thật
TRẦN HOÀI THƯ
Từ một nỗi tha thiết ao ước của người bạn văn cùng thời,
khi ngỏ ý được thấy Thư Quán Bản Thảo sưu tập lại truyện
ngắn Kinh Kha, con chủy thủ và đất Tần bất trắc cũng
như tập bút ký Địa Ngục Có Thật của Dương Nghiễm
Mậu, tôi lại lên đường. Lần này thay vì Cornell, hướng
Tây Bắc, nay là Yale hướng Đông Bắc. Qua Google, tôi
được biết cả hai thư viện này đều lưu trữ Địa Ngục Có
Thật. Nhưng kỳ này tôi chọn Yale vì Yale cách nhà tôi chỉ
khoảng 3 giờ đồng hồ lái xe. Trong khi Cornell phải mất 5 tiếng.
Lên đường kỳ này dù lòng hăm hở nhưng tấm thân không
hăm hở chút nào. Tôi đã bước vào tuổi 70, chứ không còn
trẻ để có thể nhấn bàn đạp gia tốc. Tuổi tôi bây giờ là: Đi
về biết chở gì theo/ Chở theo vạt nắng trên đèo vào xe.
Chứ không phải no nê cùng trời mây sông núi. Thị lực mắt
kém rõ. Thêm Gout hết hành chân trái qua chân phải, hết
bàn chân lên đầu gối. Bởi cái tính vẫn còn khoái khẩu của
mình, đau thì kiêng cữ, hết đau thì xả láng bất cần.
Thời tiết đầu tháng 12, hôm nay có vẻ lý tưởng. Khoảng 60
độ F, một nhiệt độ rất hiếm hoi trong tháng cuối năm
dương lịch này. Chiếc xe theo xa lộ, phóng hai ngọn đèn
giữa trùng trùng điệp điệp đôi mắt sáng lóa xuôi ngược
trên một tuyến đường được tiếng là bận rộn nhất của tiểu
bang. May mắn lần này, Gout chỉ hành chân trái, lúc này
nó được yên nghỉ trong khi cái chân phải thì miệt mài nhấn
hoặc giảm bàn đạp gia tốc hay thắng phanh.
Sau ba tiếng đồng hồ, chỉ dừng một trạm nghỉ, gọi cốc cà
phê, rồi đi ngay. Trời đã sáng. Xa lộ 95 quen thuộc dạo
nào, lần lượt lùi dần, để nhường lại cho con đường
College. Nó sẽ dẫn vào khu đại học Yale, với những tòa
nhà được xây theo kiểu kiến trúc La Hy.
Sau khi đóng tiền làm thẻ thư viện, ($35) chỉ hiệu lực cho
một tuần lễ, tôi nhấn nút cho thang máy lên tận lầu 4. Cả
tầng lầu tối om, tôi mò mẫm bật contact điện. Lần mò đến
kệ để sách. Nhưng tìm hoài tìm mãi không ra Địa Ngục Có Thật.
Làm sao diễn tả được nỗi buồn của tôi trong lúc này. Có
những điều không thể ngờ, nhưng chúng vẫn xảy ra. Tôi
xuống quầy phụ trách ở lobby hỏi. Và được biết sách hiện
ở tại một thành phố khác. Có người mượn và giao ở một
thư viện khác. Chưa hoàn trả về thư viện chánh.
Thôi thì đành trở về. Uổng công, uổng sức, phí tiền, phí
bạc vô ích.
Có lẽ tôi sẽ bỏ cuộc. Sẽ không làm ấn bản đặc biệt như dự
định nữa. Tôi chẳng có nợ với ai hết. Ngay cả đối với văn
chương miền Nam. Ngay cả đối với nhà văn Dương
Nghiễm Mậu mà tôi ngưỡng mộ về văn tài cũng như khí
phách của ông.
Vậy mà tôi buồn đến rưng rưng. Khi trở về, xe bị kẹt vì
một đoạn đường dài bị sửa. Xe nối đuôi xe bò nhích cả
mấy dặm.
Hai ngày sau, tôi nhận được email của thư viện Yale cho
hay là Địa Ngục Có Thật đã đến thư viện. Email còn cho
biết chỉ ưu tiên dành cho tôi 10 ngày.
Sau ngày đó, họ không bảo đảm có sách nếu tôi muốn mượn.
Như vậy, dù muốn dù không, lại thêm một lần nữa lên
đường. Lại hai ngọn đèn lẫn vào muôn vàn ánh đèn chiếu
sáng, tôi cố mở căng đôi mắt. Lại chiếc xe tôi lạc vào
giòng thác cuồn cuộn của xe cộ trên xa lộ Garden State
Parkway, và 95. Lại một biển âm động cuồng nộ với
những ánh đèn pha chói sáng khi chiếc xe tôi chạy chậm.
Lẽ phải và ánh sáng. Địa ngục có thật. Cuốn bút ký có một
không hai viết về Tết Mậu Thân ở Huế. Chẳng lẽ để nó
ngủ quên im lìm trong một kệ ngăn nào đó của Yale hay sao?
Tôi đến Yale để mở lại ánh điện trong một tầng thư viện
tối om, mò mẫm tìm lại cuốn sách mình mong đợi, hay
ngồi bệt trên nền, mở từng cuốn tạp chí Văn, Văn Học,
Sáng Tạo, Bách Khoa, Văn Nghệ… Tội nghiệp, những
trang giấy của một thời ta muốn yêu ai thì cứ bảo là yêu,
ghét ai ta cứ bảo là ghét… Không phải chỉ đọc, mà mang
xuống lầu, để chụp lại từng trang bài mình cần giữ. Rồi
mang về nhà, đánh máy, layout… Có khi thiếu một trang,
ngủ không yên, lại lái xe làm thêm một chuyến…
Đó là cách tôi trả ơn đối với một nhà văn mà tôi ngưỡng phục.
Về lẽ phải và sự thật mà ông đã để lại cho văn chương
miền Nam. Và về cách thế sống của ông sau 1975: khi ông
quyết định tự chọn cho mình chiếc thập tự giá.
Trần Hoài Thư
(Thư Quán Bản Thảo số 55, Tháng 1-2013)
| 
